تاثیر سبک زندگی «مسرفانه» بر ساحات وجودی انسان از نگاه قرآن (با رویکرد تحلیل شبکه مضامین)

این پژوهش با هدف بررسی موضوع اسراف به ‌عنوان یکی از مولفه‌های رفتاری سبک زندگی به روش تحلیل محتوای کیفی و با بهره‌گیری از تکنیک «تحلیل مضمون» تدوین شده است. پژوهش‌هایی که تاکنون درباره موضوع اسراف از منظر قرآن انجام گرفته، مبتنی بر بررسی بخشی از آیات و دسته‌بندی موضوعی آن‌ها بوده و تنها گوشه‌ای از جنبه‌های اسراف را به‌عنوان موضوعی مستقل، ارائه داده‌اند؛ اما آنچه در این پژوهش صورت گرفته، بررسی نظام‌مند و دقیق موضوع اسراف است که نتیجه حاصل از آن، ارائه تحلیلی منسجم از مفهوم اسراف از منظر قرآن کریم می‌باشد. مرحله اول پژوهش، مطالعه و مرور دقیق آیات قرآن کریم با استفاده از نرم‌افزار نور و تفاسیر بود که مقوله‌های مرتبط با موضوع اسراف استخراج و در طی پنج مرحله کدگذاری شد. در مرحله اول که جمع‌آوری داده‌های اولیه صورت گرفت، 49 مقوله مرتبط با اسراف جمع‌آوری شد سپس با تحلیل و بررسی‌هایی که صورت پذیرفت، در مرحله بازبینی مضمون (مضمون پایه)، 25 مقوله به دست آمد و در مرحله بعد، شانزده مضمون سازمان‌دهنده، (ده مضمون سازمان‌دهنده فرعی و شش مضمون سازمان‌دهنده اصلی) حاصل شد. در مرحله آخر با گزینش‌هایی که صورت گرفت، در نهایت سه مقوله به‌عنوان محورهای اصلی و کلان بحث تحت عنوان مضامین فراگیر استخراج شد که عبارت‌اند از: رذائل اخلاقی- اعتقادی، رذائل اخلاقی- اجتماعی، و رذائل اخلاقی -اقتصادی.از نتایج پژوهش می‌توان به ارائه تصویری شفاف از تاثیر این سبک زندگی در ساحات مختلف وجودی انسان اشاره نمود.