معرفی و کاربست روش «الگوپردازی بنیادین» در مطالعات سبک زندگی اسلامی

برای ارائۀ مدل‌های روزآمد سبک زندگی اسلامی، به رویکردهای پژوهشی مسئله‌محور و اکتشافی نیازمندیم؛ چراکه روش‌های سنتی مطالعه‌های اسلامی به‌تنهایی توان پاسخگویی به این نیاز را ندارند. در مقالۀ پیش‌رو، با رویکردی تحلیلی‌توصیفی، به معرفی روشی میان‌رشته‌ای، به‌منظور به‌کارگیری در الگوپردازی سبک زندگی اسلامی پرداخته شده است. روش پایه‌ در این پژوهش، روش کیفی نوینی است که با روش‌های سنتی مطالعات اسلامی به‌صورت متوالی ترکیب می‌شود. برپایۀ این راهبرد، پژوهشگر در مرحلۀ نخست، با استفاده از روش نظریه‌سازی داده‌بنیاد، که رویکردی توصیفی و منطقی استقرایی دارد، به کشف و ترسیم الگوی سبک زندگی موجود در قالب پدیدۀ اجتماعی مدنظر، از میدان پدیده می‌پردازد. در مرحلۀ بعد، روح سبک زندگی اسلامی از منابع معتبر دینی و نیز یافته‌های یقینی تجربی، برابر با الگوی واقعی به‌دست‌آمده، استخراج می‌شود. سپس، پژوهشگر با حرکتی بازگشتی، روح استخراج‌شده را در کالبد الگوی سبک زندگی موجود می‌دماند و درنهایت، الگویی روزآمد از سبک زندگی اسلامی پدیدۀ منظور ارائه می‌دهد. مسئله‌محوری و مراجعۀ پرسشگرانه به دین براساس نیازهای واقعی، از برتری‌های روش پیشنهادی است. مهم‌ترین وجه نوآوری این روش برخورداری هم‌زمان از داده‌های میدانی و داده‌های اسنادی اسلامی و ایجاد ارتباط بین «آنچه هست» و «آنچه باید باشد» است.

Introduction and application of Basic modeling method in Islamic lifestyle studies1

Problemoriented and exploratory research approaches are essential to provide uptodate models of Islamic lifestyle because the traditional methods of Islamic studies alone are unable to meet this need. In the present article, using a descriptive analytical approach, an interdisciplinary method is presented to be used in modeling the Islamic lifestyle. As the basic method in this research, the new qualitative method is combined sequentially with the traditional methods of Islamic studies. Based on this strategy, using a databased theorizing method with a descriptive and inductive approach, the researcher first of all intends to discover and present a lifestyle pattern in the social phenomenon in question. According to the real model obtained, in the next step, the essence of the Islamic lifestyle is extracted from reliable religious sources as well as empirical certainty findings. In a recursive process, then, the researcher incorporates the extracted lifestyle spirit into the existing lifestyle pattern. Among the priorities of the proposed method are problemoriented and questioning confrontation with religion based on real needs. Utilizing field data and documentary data as well as establishing a connection between &Ought& and &is& can be considered as the most important aspect of innovation of this method.