بررسی پیامدهای قصد نشده (برنامه درسی پنهان ) ناشی از محیط اجتماعی مدارس دوره متوسطه اصفهان

یکی از مهم ترین منابعی که در نظامهای آموزشی اجرا می شود برنامه درسی پنهان است.مطالعات وتحقیقات فراوانی کشورهای مختلف دراین زمینه صورت گرفته است.منابع سازمان یافته و تخصصی حوزه برنامه درسی و نتایج بسیاری از تحقیقات حاکی از آن است که محیط اجتماعی مدرسه مهم ترین عامل شکل گیری برنامه درسی پنهان است .لیکن در کشور ما تاکنون این برنامه اجرا نشده است . تحقیق حاضر در صدد آشکارسازی پیامدها یا آثار قصد نشده ناشی از محیط مدرسه در نگرش های دانش آموزان مدارس متوسطه و ارائه راهکارهایی برای کاهش پیامدهای منفی آن است .دراین تحقیق ابتدا با استفاده از روش کمی و به وسیله پرسشنامه محقق ساخته جو اجتماعی مدارس متوسطه شهر اصفهان مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت .از میان نواحی آموزش و پرورش ، سه ناحیه که از نظر موقعیت اجتماعی در حد پایین ، متوسط و بالا بودند شناسایی و از هر ناحیه 4 مدرسه پسرانه و دخترانه انتخاب و درهر مدرسه به 30 الی 35 نفر دانش اموز پرسشنامه داده شد . . پس از تجزیه و تحلیل نتایج پرسشنامه ها با بکارگیری رویکرد افتراقی مدارس به دو طیف مداری دارای جو باز و مداری دارای جو بسته تقسیم گردید . و از روش تحقیق کیفی که موثرترین روش برای کشف ابعاد مختلف برنامه درسی پنهان است استفاده شد .5 الی 6 نفر به صورت گزینشی انتخاب و مورد مصاحبه قرا رگرفتند . پس از آن اظهار نظرهای دانش آموزان و مشاهدات و پیامدهای پنهان ناشی از محیط اجتماعی مدراس باز و بسته مورد شناسایی قرار گفت و سپس با شناسایی عوامل اصلی تاثیرگذار در شکل گیری پیامدهای پنهان با استفاده از منابع و نظریه های علمی حوزه برنامه درسی و سایر یافته های تحقیقاتی ، راهکارهایی برای مقابله با آن ارائه شد . از نظرات جمعی از متخصصان استفاده شد . عمده ترین پیامدهای قصد نشده مدارسی که از جو اجتماعی بسته تری برخوردارند عبارتند از : 1- افزایش روحیه اطاعت ، تقلید و پیروی محض و کاهش روحیه تفکر انتقادی 2- تقویت تمایل دانش آموزان به انجام فعالیتهای یادگیری به صورت انفرادی و نرگش منفی انان نسبت به فعالیتهای گروهی 3- کاهش میزان اعتماد و عزت نفس و تقویت احساس خود پنداری منفی در آنان 4- روحیه اطاعت و انقیاد و تمایل به انجام فعالیتها و تکالیف یادگیری به صورت انفرادی 5- میزان کاهش عزت نفس در دانش آموزان دخترانه بیش از دانش آموزان مدارس پسرانه بوده است . در مدارسی که دارای جو باز بوده اند میزان عزت نفس تقریبا مشابه بوده است .