بررسی جامعه‌شناختی عوامل موثر بر احساس نابرابری اجتماعی، مورد مطالعه: دانش‌آموزان متوسطۀ دوم ناحیۀ 2 شهر اهواز

اهداف: امروزه یکی از مسائل مهم در جوامع، مفهوم نابرابری اجتماعی می‌باشد که احساس این نابرابری اجتماعی می‌تواند تاثیرات منفی روی عملکرد و رفتار افراد داشته باشد. هدف از این مطالعه، بررسی رابطۀ بین سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، استفاده از الگوهای زبانی متفاوت و برنامۀ درسی پنهان مدارس در ایجاد احساس نابرابری اجتماعی دانش‌آموزان می‌باشد. روش مطالعه: این پژوهش با روش پیمایشی و جامعۀ آماری دانش‌آموزان متوسطۀ دوم آموزش و پرورش ناحیۀ دو اهواز که در سال تحصیلی 1403-1402 در این ناحیه به تعداد 13320 نفر مشغول به تحصیل هستند، می‌باشد. حجم نمونه براساس فرمول کوکران و براساس واریانس محاسبه شده از پیش‌آزمون 374 نفر تعیین شد. اعتبار پرسش‌نامه از نوع محتوایی و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ اندازه‌‌گیری شد. یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین سرمایۀ اجتماعی، سرمایۀ اقتصادی، سرمایۀ فرهنگی، استفاده از الگوهای زبانی متفاوت و برنامۀ درسی پنهان مدارس و احساس نابرابری اجتماعی بین دانش‌آموزان رابطۀ معنی‌داری وجود دارد. بین متغیرهای زمینه‌ای (سن، پایۀ تحصیلی، رشتۀ تحصیلی و نوع مدرسه، به جز جنسیت) با احساس نابرابری اجتماعی دانش‌آموزان رابطۀ معنی‌داری وجود ندارد. مدل‌یابی معادلۀ ساختاری نشان داد که متغیرهای سرمایۀ اجتماعی، الگوی زبانی محدود و برنامۀ درسی پنهان با 95 اطمینان احساس نابرابری اجتماعی را پیش‌بینی و متغیرهای مستقل 67 درصد از تغییرات احساس نابرابری اجتماعی را تبیین می‌کنند. نتیجه‌گیری: براساس یافته‌های این پژوهش هرچه دانش‌آموزان از سرمایۀ اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بالاتری برخوردار باشند، استفادۀ بیشتر از الگوی زبانی گسترده و کیفیت مطلوب برنامۀ درسی پنهان بیشتر باشد، احساس نابرابری اجتماعی کاهش می‌باشد. برای کاهش این احساس در دانش‌آموزان حمایت نظام آموزشی از دانش‌آموزان با سرمایۀ اقتصادی پایین، بهبود کیفیت فضای فیزیکی و سرمایۀ انسانی مدارس و ...پیشنهاد می‌شود.

sociological investigation of the factors affecting the feeling of social inequality (case study: second high school students of the 2nd district of ahvaz city)

objectives: today, one of the most important issues in societies is the concept of social inequality, the feeling of which can negatively affect people’s performance and behavior.  this study aims to examine the relationship between social, economic, and cultural capital, the use of different language patterns, and the hidden curriculum of schools in creating a sense of social inequality among students. method: this research is based on the survey method and the statistical population of secondary high school students of two ahvaz districts in the academic year 1402-1403. from 13320 students, 374 were selected based on cochran’s formula, and variance was calculated from the pre-test. the validity of the questionnaire and its reliability were measured using cronbach’s alpha. results: the research results showed that there is a difference between social capital, economic capital, cultural capital, the use of different language patterns, the hidden curriculum of schools, and the feeling of inequality. there is a significant relationship between students’ social status and no significant relationship between contextual variables (age, educational level, field of study, and type of school, except for gender) and their feelings of social inequality. structural equation modeling showed that the variables of social capital, limited language pattern, and hidden curriculum predict the feeling of social inequality with 95% confidence, and the independent variables explain 67% of the changes in the feeling of social inequality. conclusion: based on the findings of this research, the more students form social capital and the higher their culture, the more they use a wide language pattern, the better the desired quality of the hidden curriculum, and the lower their feeling of social inequality. to reduce social inequality in students, it is suggested that the educational system support students with low economic capital and improve the quality of the physical space and human capital of schools.