ساخت و اعتباریابی سنجش مسوولیت‌پذیری اجتماعی: ارائۀ مدل پیشنهادی

اهداف: مفهوم مسوولیت‌پذیری اجتماعی از قدمت تاریخی طولانی در علوم انسانی برخوردار است؛ اما بررسی پیشینۀ تحقیق نشان‌دهندۀ خلا تحقیقاتی در زمینۀ ابزار سنجش و اندازه‌گیری این مفهوم کلیدی در پژوهش‌های اجتماعی است. بنابراین، ضرورت دارد تا تلاش‌های علمی بیشتر و گسترده‌تری به منظور سنجش هرچه بهتر و جامع‌تر مفهوم مسوولیت‌پذیری اجتماعی انجام گیرد و هدف تحقیق حاضر نیز این است تا در این زمینه سهم و نقشی را ایفا کند. روش مطالعه: تحقیق حاضر مبتنی بر بررسی پیمایشی با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی در نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس24 و روش تحلیل عاملی تاییدی با نرم‌افزار اِموس25 است. جامعۀ آماری تحقیق مشتمل بر مردان و زنان 15 ساله و بالاتر ساکن در نقاط شهری روستایی شهرستان گرگان در استان گلستان واقع در شمال ایران می‌باشد و با استفاده از فرمول کوکران تعداد 330 نفر به عنوان نمونۀ تحقیق مشخص گردید که با احتساب نمونۀ پایلوت پیشین مجموعاً 400 نفر جمعیت نمونۀ تحقیق تعیین و انتخاب شده‌اند. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که همۀ گویه‌ها دارای وزن رگرسیونی مناسب هستند. علاوه بر این، بار عاملی سنجه‌های این مقیاس بالای3/0 به دست آمد که به عنوان معیار مطلوب و مناسب برای انتخاب گویه‌های تحقیق محسوب می‌شود. ضریب آلفای حاصل شده برای کل مقیاس،954/0 بود؛ همچنین، ضریب پایایی مولفه‌ها از 953/0 تا 955/0 در نوسان بود که در مجموع به معنی ضریب پایایی مناسب است؛ زیرا ضرایب اعتبار 70/0 و یا بیشتر عموماً برای مقاصد تحقیقی کفایت می‌کند. نتیجه‌گیری: در مجموع، با استناد به یافته‌های پژوهش، مقیاس ارائه شده برای شناسایی مقدار و میزان مسوولیت‌پذیری اجتماعی، ابزاری مفید است و زمینۀ مطلوبی را برای تحقیقات آینده در راستای توسعۀ هرچه بیشتر سنجش مسوولیت‌پذیری اجتماعی فراهم می‌آورد.

construction and validation of measuring social responsibility: a proposed model

objectives: while the concept of social responsibility appeared in human sciences in the 1950s, the literature review indicates a significant gap in developing a measurement tool for this concept in social research. accordingly, further scientific efforts are required to develop a more appropriate and comprehensive tool for measuring social responsibility, which is also the aim of this research. methods:  the present research is based on exploratory factor analysis in spss-24 and confirmatory factor analysis in amos-25. the research data were obtained using the researcher-made questionnaire on the basis of a review of theoretical and empirical literature. the statistical pool included 2250 residents in gorgan, from which a sample of 400 males and females were selected on the basis of the cochran formula and the stratified sampling method who belong to 1340s, 1360s, and 1380s birth cohorts. results: according to the results of exploratory factor analysis, all measuring components of this research for social responsibility hold a significantly appropriate regression weight. moreover, the results of this analysis for the regression weights are more than 0.3, which confirms a statistically meaningful and acceptable outcome. furthermore, the results of this analysis, by using cronbach’s alpha coefficients, show values ranging from 0.935 to 0.955 that support the validity of each component employed in this analysis to measure social responsibility. conclusion: finally, it is concluded that the model proposed here can serve as an appropriate tool to measure the concept of social responsibility and provide a basis for further development by future studies in the field of social responsibility.