تحلیل انتقادی گفتمان خصوصی‌سازی آموزش و پرورش در گفتمان‌های پس از انقلاب اسلامی ایران: مطالعۀ موردی گفتمان‌های اصلاح‌طلب و اصول‌گرایی

اهداف: خصوصی‌سازی آموزش یکی از موضوعات پرمناقشه‌ای که در سال‌های اخیر در کانون توجه سیاست‌گزاران بوده است. خصوصی‌سازی آموزش و پرورش علاوه بر کاهش فشار بر بودجۀ دولت، ایجاد بازار رقابتی و یاددهی و یادگیری به کارآیی بیشتر در استفاده از منابع است. هدف از این پژوهش تحلیل انتقادی گفتمان خصوصی‌سازی آموزش و پرورش ایران پس از انقلاب اسلامی دولت اصول‌گرایی و اصلاح‌طلب می‌باشد. روش مطالعه: تحقیق حاضر یک مطالعۀ کیفی است که با استفاده از روش تحلیل انتقادی گفتمان فرکلاف به توصیف، تفسیر و تبیین ماهیت و عناصر گفتمانی آموزش و پرورش در این دوره‌های تاریخی پرداخته است. یافته‌ها:  نشان داد در متون گفتمان اصلاح‌طلب، تاکید بر مشارکت مردم در آموزش و پرورش، شرایط بومی و توجه به اقلیت‌ها در عرصۀ تعلیم و تربیت و در متون گفتمان اصول‌گرایی تاکید بیشتری بر حمایت از مدارس غیردولتی، توجه به نیازهای محلی و منطقه‌ای، مشارکت‌گرایی، تمرکززدایی و شوراهای آموزش و پرورش است، مولفه‌هایی که در متون گفتمان رقیب نمود کمتری دارد هر گفتمان با طرد گفتمان پیشین و برجسته‌سازی و محوری نمودن نظرات و سیاست‌های مورد نظر، موجودیت خود را تحکیم و تثبیت نموده است. نتیجه‌گیری: گفتمان‌های بعد از انقلاب به همه مقوله‌ها و شاخصهای خصوصی‌سازی آموزش به صورت متوازن و متعادل نپرداخته‌اند. در غالب موارد، اسناد مورد بررسی از الگوی تک گفتمانی پیروی می‌کنند و علاقه‌ای به استفاده از عناصر گفتمان‌های رقیب ندارند.

critical analysis of the discourse on the privatization of education in iran’s post-islamic revolution: a case study of the reformist and principled discourses

objectives: privatizing education has recently been a highly debated topic among policymakers. privatization of education aims to reduce the burden on government budgets and create a competitive market, focusing on improving the efficiency of resource utilization in teaching and learning. this research aims to critically analyze the discourse surrounding the privatization of education in iran after the islamic revolution, specifically examining the perspectives of both the principled and reformist governments. methods: the present study adopts a qualitative approach using foucauldian critical discourse analysis to describe, interpret, and elucidate the nature and discursive elements of education during these historical periods. results: results indicate that the reformist discourse strongly emphasizes public participation in education, consideration of local conditions, and attention to minority groups in education. on the other hand, the principled discourse places greater importance on supporting non-governmental schools addressing local and regional needs, promoting participation, decentralization, and educational councils. these components are less prevalent in rival discourses. each discourse rejects the previous discourse and accentuates and centralizes its own views and policies, thus strengthening and affirming its own identity. conclusion: post-revolution discourses have not sufficiently addressed all the dimensions and indicators of education privatization in a balanced manner. in most cases, the examined documents adhere to a singlediscourse model and lack interest in incorporating elements from rival discourses.