مادری دلسوزانه؛ تجربه زیسته زنان سرپرست خانوار از مادری

اهداف: هدف پژوهش حاضر درک و فهم تجربه زیسته مادری زنان سرپرست خانوار است. روش مطالعه: این مطالعه به صورت کیفی و روش پدیدارشناسی بر روی 15 نفر از زنان سرپرست خانوار تحت پوشش اداره بهزیستی شهر مرند که تجربه مادری داشته‌اند، در سال 1401 طی بازه زمانی 3 ماهه با روش نمونه‌گیری هدفمند و با تکنیک مصاحبه عمیق و نیمه‌ساختاریافته انجام گرفت. داده‌ها براساس روش کولایزی تحلیل گردید. یافته‌ها: تجربه زیسته مادران سرپرست خانوار تحت پنج مقوله اصلی «مادری نگران»، «فداکاری مادرانه»، «هویت‌یابی از نقش‌های متکثر و متعارض»، «فشار مالی مضاعف»، «سازگاری نابهنجار» و سیزده مقوله فرعی «احساس نگرانی از آینده فرزند»، «عدم تحمل ناراحتی فرزند»، «ابراز پشیمانی از مادر شدن»، «فداکاری و از خودگذشتگی»، «تحمل سختی به خاطر بودن با فرزند»، «عدم تمایل به ازدواج مجدد به خاطر فرزند»، «نقش پدری و سرپرستی، مادری»، «ناتوانی در برآورده کردن نیازها»، «بدرفتاری و تنبیه فرزند»، «انگ و طمع‌ورزی جنسی»، «طرد از سوی فامیل و آشنایان»، «پنهان‌سازی هویت» دسته‌بندی شدند. نتیجه‌گیری: تجربه مادری زنان سرپرست خانوار با چالش‌های متعدد و متناقضی در زیست فردی، خانوادگی و اجتماعی همراه است. آن‌ها بعد از پذیرش نقش سرپرستی خانوار وظایف مادری و پدری را توام انجام می‌دهند که فراتر و سخت‌تر از وظایف مادرانگی صرف است. با وجود اینکه در ایفای نقش خود به خاطر فرزندشان دلسوزانه و فداکارانه تلاش می‌کنند، اما به دلیل فشارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و تعدد وظایف دشواری‌های منحصربه فردی را تجربه می‌کنند. اتخاذ تدابیر و سیاست‌گذاری‌هایی مناسب چه در زمینه اقتصادی و چه اجتماعی فرهنگی و روانی از سوی سیاست‌گذاران و نهادهای حمایتی برای توانمندسازی و شرایط متفاوت آن‌ها توصیه می‌شود تا مادران سرپرست خانوار بتوانند با دغدغه‌های کمتری نقش مادری خود را ایفای کنند.

compassionately mothering: lived experience of female heads of households from mothering

objectives: the present study aims to understand the lived experience of female heads of households from mothering. methods: the current research followed a qualitative approach and phenomenological method. fifteen mothers who were heads of households in marand city and supported by welfare organizations were selected through the purposive sampling method, with whom deep and semi-structured interviews were conducted. data were analyzed using colaizzi’s method. results: the lived experience of female heads of households from mothering were classified under the five main themes of worried mothering, maternal sacrifice, identity while playing multiple and conflicting roles, double financial pressure, and abnormal adaptation. thirteen sub-themes were also found, namely feeling worried about the child’s future,intolerance of the child’s discomfort, expressing regret for becoming a mother, dedication and self-sacrifice, tolerating hardship for being with a child, reluctance to remarry because of the child, the role of fathering, head of household,  and mothering, inability to meet needs, child abuse and punishment, stigma and sexual greed, exclusion of family and acquaintances, and hiding identity. conclusion: the maternal experience of female heads of households is associated with many challenges in their personal, family, and social lives. after accepting the role of the heads of the household, they perform the duties of mothering and fathering together, which are beyond the duties of a mother alone. they experience special difficulties due to economic, social, and cultural pressures and multiplicity of duties. adopting appropriate measures and policies in the economic, socio-cultural, and psychological fields is essential for policymakers and support institutions to empower mother heads of households so that they can fulfill their role as mothers with fewer worries.