مصرف فرهنگی، طبقۀ اجتماعی یا فردیت؟ (مورد مطالعه شهر تهران)

اهداف: مصرف و مصرف فرهنگی از پدیده‌های مهم جامعۀ معاصر است که ضمن تاثیرپذیری از عوامل مختلف فردی و اجتماعی، ابعاد مختلف زندگی افراد را متاثر می‌کند. بسیاری از صاحب‌نظران، مصرف و مصرف فرهنگی را متاثر از طبقۀ اجتماعی و نیز معرفی برای آن می‌دانند. برخی مطالعات، به‌ویژه در دنیای مدرن علاوه بر طبقه، ویژگی‌های فردی و فردیت را نیز عامل مهم تعیین‌کنندۀ مصرف و مصرف فرهنگی دانسته‌‌اند. هدف این مقاله بررسی میزان و نوع مصرف فرهنگی شهروندان تهرانی و عوامل موثر بر آن با تاکید بر دو رویکرد فوق است. روش مطالعه: روش مقاله، پیمایش و ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه بوده است. پاسخ‌گویان550 نفر از شهروندان 15 تا 75 سال مناطق 22 گانۀ شهر تهران بوده که با نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، انتخاب و با آنان مصاحبه انجام شده است. یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان می‌دهد هم فردیت و هم طبقۀ افراد با میزان و نوع مصرف فرهنگی آن‌ها رابطه دارند؛ اما رابطۀ آن‌ها در کالاهای فرهنگی مختلف متفاوت است. در کل متغیرهای مدرن- سنتی بودن، تمایلات فرهنگی، طبقه، سکولار- دین‌دار و تمایلات اجتماعی با مصرف فرهنگی (688/0=r) همبستگی چندگانه دارند و می‌توانند (461/0 = r2) از تغییرات مصرف فرهنگی را تبیین نمایند. بیشترین وزن به متغیرهای تمایلات فرهنگی، مدرن - سنتی بودن و پس از آن طبقه تعلق دارد. نتیجه‌گیری: معادلۀ رگرسیون بینش نظری مقاله را که مدعی است مصرف فرهنگی به طور هم‌زمان از فردیت و طبقۀ افراد متاثر است، تایید می‌کند. بنابراین نتایج نشان می‌دهد که هم متغیر طبقه و هم فردیت هر دو بر مصرف فرهنگی تاثیرگذار است؛ اما وزن آن‌ها در مورد کالاهای فرهنگی متفاوت است.

cultural consumption: social class or individuality? (a case study of tehran)

objectives: consumption and cultural consumption are among the important phenomena of contemporary society that affect different aspects of people’s lives. many experts consider cultural consumption and consumption to be influenced by and representative of social class. some studies, especially in the modern world, in addition to class, have considered individual characteristics and individuality to be important determinants of consumption and cultural consumption. the purpose of this research is to examine the amount and type of cultural consumption of citizens of tehran and the factors affecting it, emphasizing the two above approaches. method: the method of this study was a survey, and the data collection instrument was a questionnaire. results: the results show that individual characteristics, individuality, and class of people are related to the amount and type of cultural consumption; however, their relationship is different in various cultural goods. in general, these factors have multiple correlations with cultural consumption (r = 0.688) and can explain (r2 = 0.461) the changes in cultural consumption. most of the weight belongs to cultural tendencies, modern-traditional, and then class variables. conclusion: the regression equation confirms the theoretical insight of the paper, which claims that cultural consumption is simultaneously influenced by individual characteristics, individuality, and class of individuals.