تحلیل مولفه‌های آموزش صلح در اسناد گفتمانی آموزش و پرورش

هدف پژوهش حاضر، تحلیل مولفه‌های آموزش صلح در اسناد گفتمانی آموزش ‌و پرورش ایران است که با توجه به نقش گفتمان‌های غالب سیاسی در بازنمایی صلح و آموزش صلح در جامعۀ ایران با نگاه انتقادی انجام شده است. بدین منظور، اسناد گفتمانی آموزش در دوره‌های ابتدایی، راهنمایی و دورۀ اول دبیرستان (بین سال‌های 1373 تا 1393) مورد تحلیل قرار گرفت و به پرسش‌هایی ازجمله موارد زیر، پرداخته شد: مولفه‌های محوری موجود در آموزش صلح در اسناد گفتمانی آموزش و پرورش ایران چه وضعیتی داشته و چه گفتمانی بر آن غالب است؟ دال‌های مرکزی و مرزهای ضدیتی گفتمان‌های مذبور کدامند و چه نقشی در بازنمایی آموزش صلح داشته‌اند؟ روش پژوهشی مقاله از نوع روش تحلیل گفتمان است که با نگاه انتقادی به تحلیل اسناد رسمی موجود و تولید شده در آموزش و پرورش ایران می‌پردازد. یافته‌ها، نشان می‌دهد مولفه‌های آموزش صلح در اسناد آموزشی این دوران ورود نداشته. همچنین ورود ایده‌ها و مضامین مربوط به جنگ، دشمنی و نفرت در متون آموزشی این دوران، به کلیشه‌سازی منفی و مشروعیت بخشیدن به خشونت و جنگ در باور و اعتقادات افراد منجر شده و با ایجاد چرخۀ خشونت، صلح را به حاشیه رانده است. گفتمان حاکم بر اسناد آموزشی، گفتمان ایدئولوژیک با شور انقلابی شناسایی شد. گفتمان آموزشی در این دوران، به اعتبار دال مرکزی مذهب و حمایت از ستم‌دیدگان هژمونیک گشته. همچنین در نتایج حاصل از این تحلیل‌ها، مرزهای ضدیتی، دال مرکزی و وقته ها در قالب الگوی گفتمانی ارائه گردید.

analysis of the components of peace education in the discourse documents of education

the present paper aimed at analyzing the peace education components in the discourse of iranian education documents with a critical view toward the role of dominant political discourses in the presentment of peace and peace education in iranian society. to this end, the discourse of education documents in elementary school, middle school, and junior high school levels (between 1994 and 2014) were analyzed and questions like the following were addressed:what is the status of the core components of peace education in the discourse of iranian education documents and what is the discourse prevailing over them? what are the nodal points and antagonistic boundaries of the aforementioned discourses and what role have they played in the presentment of peace education? this paper used a discourse analysis research method to analyze the existing and produced official documents in iranian education through a critical look. the findings showed that the peace education components have not been introduced to the education documents of this period. moreover, the introduction of ideas and themes of war, enmity, and hatred in this period’s educational texts has resulted in negative stereotyping as well as legitimization of violence and war in individuals’ beliefs, besides marginalizing peace through creating a cycle of violence. the ideological discourse with a revolutionary fervor was identified as the discourse prevailing over the education documents. educational discourse in this period has become hegemonic based on the nodal point of religion as well as support for the oppressed. furthermore, in the results of these analyses, antagonistic boundaries, nodal points, and moments were presented in the form of a discourse model.