تفاوت‏های ‏استانی سرمایه‌ی انسانی جمعیت در بستر تحولات جمعیتی ایران

در استان‏های مختلف ایران، تحولات ساختار سنی جمعیت تقریباً به‏طور مشابه به ظهور جمعیتی منجر شده است که در سن فعالیت اقتصادی قرار دارند؛ پدیده‏های جمعیتی آینده را رقم می‏زنند و برای مشارکت در فرایند توسعه، مستلزم تقویت سرمایه‌ی انسانی هستند. پژوهش حاضر، با رویکرد توصیفی تحلیلی، و تحلیل ثانویه داده‏های مربوط به 10 استان مختلف کشور انجام گرفت؛ تا نشان دهد که وضعیت شاخص‏های سرمایه‌ی انسانی چگونه است. نتایج مطالعه نشان می‏دهد که علاوه بر توسعه‏نیافتگی برخی از استان‏ها (همچون سیستان‏وبلوچستان، کردستان و لرستان)، از نظر شاخص‏های سرمایه‌ی انسانی در ابعاد آموزش، سلامت، نیروی کار و اشتغال، و محیط توانمندساز، پراکندگی‏های استانی چشمگیری هم وجود دارد و شاخص‏های سرمایه‌ی انسانی در برخی از استان‏های توسعه‏یافته (همچون؛ اصفهان، سمنان، آذربایجان شرقی، و مازندران) انباشته‏تر است. این نتایج لزوم توجه به تقویت سرمایه‌ی انسانی جمعیت بالقوه فعال در استان‏ها و مناطق کم‏برخوردار و مرزی از یک طرف، و درگیر کردن آنان در فرایند توسعه با هدف ماندگاری جمعیت جوان و ارتقای شاخص‏های توسعه تا حد استان‏های توسعه‏یافته و نیز افزایش کیفیت جمعیت برای تداوم فرایندهای جمعیتی در آینده را از طرف دیگر برجسته می‎سازد.

Provincial Differences in Human Capital in the Context of Iranian Demographic Transition

In different provinces of Iran, age structure changes have almost similarly led to the emergence of a population that are at the age of economic activity, shape the future demographic phenomena and require a reinforcement of human capital to participate in the development process. This study, with a descriptiveanalytical approach, performed a secondary analysis on the data related to 10 different provinces of the country to show the status of human capital indicators. The results showed that in addition to the underdevelopment of some provinces (such as Sistan and Baluchistan, Kurdistan and Lorestan), there is also a significant provincial dispersal in terms of human capital indicators in education, health, workforce and employment, as well as enabling environment, that is, the human capital indicators are more accumulated in some developed provinces (such as Isfahan, Semnan, Eastern Azerbaijan, and Mazandaran). These results highlight the need to strengthen the human capital of potentially active populations in lowincome provinces and border areas on the one hand, and to engage them in the development process with the aim of sustaining the young population and promoting the developmental indicators to the extent of the developed provinces, as well as increasing the quality of population to sustain future population processes on the other hand