اثر ساختار مالکیت بر عملکرد و بازده سهام شرکت‌ها در بازار سهام ایران

ساختار مالکیت هرمی و شبکه ای که حق کنترل بالاتر از میزان مالکیت سهام شرکت ها (سهم از جریان نقد) را برای سهامداران عمده فراهم می کند از ساختارهای رایج در بازار سهام ایران است. با در نظر گرفتن شبکه هایسهامداری چندلایه و با توجه به تحولاتی که در دو دهه گذشته در ساختار مالکیت بنگاه های بزرگ ایرانی رخ داده است، هدف از این پژوهش، بررسی رابطه ساختار مالکیت با عملکرد و بازده سهام شرکت ها است. بدین منظور ساختار مالکیت از چهار جنبه درصد مالکیت بزرگترین سهامدار، شکاف بین حق کنترل و حق جریان نقدی بزرگترین سهامدار، تفاوت حق جریان نقدی میان سهامداران عمده، و نوع مالکیت بررسی شد و ارتباط آن با عملکرد و بازده سهام 261 شرکت پذیرفته شده در بازار سهام ایران طی دوره زمانی 1394 تا 1398 مورد ارزیابی قرار گرفت. با آستانه مالکیت 15% در میان متغیرهای ساختار مالکیت تنها بین حق جریان نقدی بزرگترین سهامدار و عملکرد بنگاه رابطه مثبت و معنیداری وجود دارد، اما در ساختار مالکیت بنگاه هایی که یک مالک دارند و حق کنترلی آنها زیر 50 % است، اینارتباط برقرار نیست. در ارتباط با نوع مالکیت نیز مالکیت شرکت های بیمه رابطه مثبت با عملکرد و بازده سهام، و مالکیت شبه دولتی رابطه منفی با عملکرد شرکت دارد.

the relationship between ownership structure and performance: evidence from the iranian stock market

pyramidal and network ownership structures, which give ultimate owners greater control rights over companies than cash flow rights, are prevalent in the iranian stock market. given the complex shareholding networks and significant changes in the ownership structures of large iranian firms over the past two decades, this study aims to examine the relationship between ownership structure and company performance. four measures are used to analyze ownership structure: cash flow right of the largest shareholder, wedge between control right and cash flow right of the largest shareholder, difference in cash flow rights of the two largest shareholders, and type of ownership. the study investigates their relationship with the performance and stock returns of 261 listed companies during the period of 2015 to 2020. the results indicate a positive and significant association between the cash flow right of the largest shareholder and firm performance, but only when the largest shareholder owns at least 15% of the company’s shares. for firms with only one owner and less than 50% in control rights, there is no significant correlation between the cash flow right of the largest shareholder and performance. the study also reveals that ownership by insurance companies has a positive correlation with firm performance, while quasi-governmental ownerships have a negative correlation with performance.