شناسایی رفتارهای معاملاتی و ریسک معامله گران اخلالگر در بازار سهام ایران

عموماً تصور بر این است که معاملات اخلالی باعث ناکارایی بازار می شود و شناخت دلایل عدم کارایی همیشه یک چالش واقعی در ادبیات مالی بوده است. در همین راستا پژوهش حاضر به بررسی وجود معامله گران اخلال گر در بازار سهام ایران می‌پردازد و الگویی کمی را برای سنجش ریسک معامله گران اخلال گر، واکنش بیش‌ازاندازه، واکنش کمتر از اندازه و قیمت‌گذاری نادرست مورد آزمون قرار می دهد. در این پژوهش برای اولین بار از نمادهای پربیننده برای تدوین یک شاخص جدید رفتاری (bix) استفاده‌شده است. این شاخص جدید برای شناسایی معامله گران اخلال گر به کار می‌رود و با استفاده از آن می‌توان به بتای دقیق‌تری نسبت به بتای بازار دست‌یافت. همچنین با استفاده از capm و مدل رفتاری قیمت‌گذاری دارایی (bapm) در دوره شش‌ساله 13951390 برای 96 شرکت نشان می دهیم که بازار سهام ایران خطای رفتاری معناداری دارد. علاوه بر این نتایج حاصل از به‌کارگیری مدل اخلال تعدیل‌شده با اطلاعات (ianm) نشان داد که معامله گران اخلال گر در 100% مواقع در بازار سهام ایران فعال هستند و باعث ناکارایی آن می‌شوند. بیشترین نوع عدم کارایی در این بازار واکنش بیش‌ازاندازه در 46.67% مواقع و پس‌ازآن قیمت‌گذاری نادرست و واکنش کمتر از اندازه به ترتیب در 45.63% و 7.71% درصد مواقع است. یافته های این پژوهش به شناخت جو حاکم بر بازار کمک می‌کند و از شاخص جدید رفتاری (bix) می‌توان به‌عنوان شاخص تمایلات سرمایه گذاران ایرانی بهره جست.