بازکاوی انگیزه پیامبر(ص) در تدارک غزوه تبوک

غزوه تبوک، در نهمین سال هجرت پیامبر(ص) رخ داد. سه رویکرد در جامعه اسلامی آن روزگار به چشم می‌خورد: «پاسداری از سنّت‌های گذشته»، «تثبیت قدرت و تحکیم جایگاه فردی و قبیله‌ای خود در سازمان‌بندی سیاسی جدید» و «پایبندی به آموزه‌های دینی و مقابله با سنّت‌های جاهلی». در چنین جامعه­ای، اقدام‌های پیامبر(ص) برای نهادینه‌ساختن ارزش‌های نوین، در قالب‌های مختلفی دنبال می­شد و حرکت‌های نظامی ایشان را هم می­توان از این زاویه نگریست. در این نوشتار، با استفاده از روش گونه­شناسی، اقدام‌ها و سخنان پیامبر(ص) در غزوه تبوک بررسی شده و با اقدام‌ها و گفتارهای آن حضرت در غزوه خیبر مقایسه گردیده است. بر اساس این مقایسه، می­توان گفت برخلاف غزوه خیبر که هدف اصلی آن نظامی بود، غزوه تبوک با هدفی عمدتاً اجتماعی ـ سیاسی برنامه‌ریزی شده بود