مناسبات امام جواد(ع) با شیعیان ساکن منطقه جبال ایران

فرایند و چگونگی مناسبات اهل بیت(ع) با ایرانیان، یکی از مهم‌ترین مباحث تاریخ ایران در دوره اسلامی به شمار می‌رود. امام جواد(ع) در عمر کوتاه خود، با وجود محدودیت‌های بسیار، به روش‌های مختلف با شیعیان ساکن در ایران به ویژه در منطقه جبال (جبل) مانند قم، همدان و ری ارتباط داشت. این نوشتار پس از مروری بر مفاهیم اصلی استفاده شده در مقاله و اشاره به شرایط زیست اجتماعی امام جواد(ع)، کوشیده است با استناد به انواع گزارش‌های تاریخی، شکل‌های تعامل امام جواد(ع) با شیعیان ساکن در قم، همدان، ری، قزوین، آوه، کاشان، اصفهان و دینور را، که در قالب تماس‌ها، مکاتبات، روابط مالی و تعیین وکیل بروز یافته است، بررسی کند. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده گسترش مناسبات امام جواد(ع) با ایرانیان در مقایسه با امامان پیش از ایشان است.