ایران‌شناسی انگلیسی؛ زمینه‌ها و رویکردها

«شرق شناسی» را مجموعه ای از مطالعات و تحقیقات دانشمندان و موسسات کشورهای غربی در موضوعات و مسایل مختلف شرقی دانسته اند. ایران شناسی، به‌عنوان شاخه ای از شرق شناسی را می توان مجموعه منظمی از مطالعات و پژوهش ها دانست که از سوی دانشمندان غربی برای شناخت: زبان، ادبیات، تاریخ، متون دینی، اندیشه ها، فرهنگ ایران زمین و حوزه تمدنی ایرانی صورت گرفته است. انگیزه و اهداف این مطالعات، دهه های چندی است که در کانون مباحثه‌ها و مجادله‌ها واقع شده است. این پژوهش، با بررسی و تحلیل محتوای آثار ایران شناسی انگلیسی قرن نوزدهم و نیمه اوّل قرن بیستم و بازنمایی نسبت آن با اقتضایات سیاسی، نظامی و اقتصادی انگلیس در ایران و آسیا، این سوال را مطرح می‌سازد که ارتباط بین سیاست های انگلیس در ایران و آسیا و پژوهش های ایران‌شناسی آن‌ها چیست؟ یافته‏های پژوهش نشان می دهد که دولت انگلیس، از ایران شناسی به‌عنوان سازه ای استعماری بهره جسته است و نیز ایران شناسان انگلیسی با پژوهش های خود در ایران، به برسازی هویت خودی نیز توجه داشته اند. اسلام‏ستیزی، باستان‏گرایی و نژادگرایی، از دیگر ویژگی های ایران‌شناسی انگلیسی است.