تاملی بر تمهیدات صفویان در ایجاد امنیت و رسیدگی به راه‌های حج

صفویان (9071135‎ق)، در راستای مشروعیت و مقبولیت‎بخشی به حاکمیت خود، اقدامات مهمی در زمینه‎های: سیاسی، نظامی، اقتصادی و مذهبی انجام ‎دادند. از آنجا که آسان‌سازی و ایمن‌سازی سفر حج، همواره یکی از مولفه‎های اصلی قدرت پایدار در جوامع اسلامی محسوب ‎می‎شد، صفویان ضمن برقرار کردن امنیت پایدار در سرحدات و شبکه ارتباطی قلمرو حکومت خویش، توجه بسیاری به احداث و تعمیر راه‎های ارتباطی، به‌ویژه مسیرهای زیارتی نمودند. ||  سال بیست و پنجم، شماره نود و هفتم، فروردین 1403در این مقاله، با بهره‎ جستن از روش وصفی تحلیلی، به این پرسش پاسخ داده‎ ‎شده که توجه صفویان به برقراری امنیت راه‎های حج و پیگیری مطالبات حجاج، تا چه اندازه در رونق حج تاثیر داشته‎ است؟ یافته‎های این پژوهش، نشان ‎می‎دهد اگرچه صفویان در برخی سال‎ها به دلایلی عزیمت ایرانیان به حج را ممنوع ‎می‎کردند، اما در عین حال، به منظور کسب مشروعیت و تقویت حاکمیت خود، توجه ویژه‎ای به فریضه حج و امنیت راه‎های آن و پیگیری مطالبات حجاج ایرانی از عثمانی‎ها (6991342ق) و حاکمان مسیر حج داشتند و این امر، رونق تجارت، رونق کاروان‌سراها و راهداری‎ها و رفع بیکاری را به دنبال ‎داشت.

a reflection on the arrangements of the safavids in providing security and taking care of the hajj routes

safavids (1135- 907 a. h) took important measures in regard with the political, military, economic and religious fields in order to give legitimacy to their government. since facilitating and securing the hajj journey was always considered one of the main components of stable power in islamic societies,  safavids, while establishing stable security at the borders and communication network of their territory, paid a lot of attention to the construction and repair of communicative roads especially pilgrimage routes. taking advantages of the descriptive-analytical method of research, the question has been answered on the extent the attention of safavids towards establishing the security of the hajj routes and pursuing the demands of the pilgrims eas effective on the prosperity of the hajj. the findings of this research clarify that although the safavids in some years prohibited iranians from going to hajj for some reasons; at the same time, in order to gain legitimacy and to strengthen their government, they paid special attention to the virtue of hajj and the security of roads and they pursued the demands of iranian pilgrims from the ottomans (1342- 699) and the rulers of the hajj route, and this led to the prosperity of trade, the prosperity of caravanserais and highways, as well as the elimination of unemployment.