چالش سیاست و بهداشت در قرنطینه خلیج فارس و پیامدهای آن در شهر بوشهر از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره رضاشاه

شیوع بیماری‌های واگیر، ضعف امکانات بهداشتی و افزایش مرگ‌ومیر در ایران، به‌ویژه در منطقه خلیج فارس، یکی از دغدغه‌های مهم کشور در اواخر دوره قاجار و عصر پهلوی به شمار می‌رفت. در همین دوره، رقابت‌های سیاسی و اقتصادی کشورهای اروپایی در این منطقه، به چالش‌هایی نو در حوزه سیاست و بهداشت منجر گردید که تبعات آن، در شهر بوشهر نمود یافت. انگلستان که نقش فعال‌تری در منطقه خلیج فارس داشت، به اقداماتی برای بهبود و توسعه بهداشت و مبارزه با بیماری‌ها، مانند تاسیس ایستگاه‌های قرنطینه در نواحی مرزی، از جمله خلیج فارس دست زد. نقطه کانونی این نوشتار، بررسی چالش سیاست و بهداشت در قرنطینه خلیج فارس و پیامدهای آن در شهر بوشهر از اواخر دوره قاجار تا پایان دوره رضا شاه می‌باشد که با رویکرد وصفی تحلیلی و با اتکا بر گزارش‌های بهداشتی و اسناد اداری، روزنامه‌ها و دیگر منابع تدوین شده است. یافته‌های پژوهش، نشان‌دهنده رقابت پزشکان اروپایی، به‌ویژه انگلیسی‌ها در ایران در مبارزه با بیماری‌هاست  که به بهبود بهداشت عمومی در بوشهر انجامید؛ اما از زاویه‌ای دیگر، چالش در حوزه سیاست و بهداشت، امر بهداشتی را به امری سیاسی تبدیل نمود و در نتیجه، مداخله اروپاییان با مقاومت مردم روبه‌رو شد تا اینکه با استقلال تشکیلات قرنطینه جنوب، این چالش به پایان رسید.

the challenge of politics and sanitation of khalij e- fars and its consequences in bushehr from the end of qajar to the fall of reza shah

the prevalence of contagious illnesses, the insufficiency of sanitary facilities as well as the increase of mortality in iran particularly in khalij e- fars region were regarded as the main concerns of the country in the end of qajar and pahlavi era. in this very period, the political and economic competitions between the european countries in this region led to the development of new challenges in the domain of politics and sanitation and its consequences were represented in bushehr city. england with more active role in khalij e- fars, took step towards the establishment of quarantine stations in borderline areas including khalij e- fars in order to improve the sanitation and fight with the illnesses. the focal point of this writing is the investigation of the challenge between the politics and sanitation in the quarantine of khalij e- fars and its consequences in bushehr from the end of qajar to the fall of reza shah by taking advantage of the descriptive- analytical approach, the reports of sanitation, the official documents, the newspapers, in addition to the other sources. the findings of research indicate the competition between european physicians particularly the england ones in iran related to fighting with diseases led to the improvement of public sanitation in bushehr. however, the challenge in the domains of politics and sanitation changed the sanitary issue into the political one and consequently, the interference of the european faced with the resistance of people and this challenge was developed by the independency of the quarantine organization of the south