جایگاه و اهمیت ایالت ماه‌کوفه در خلافت اسلامی در سده‌های سوم و چهارم هجری

ماه کوفه عنوانی بود که در دوره حکومت معاویه بر منطقه ای در غرب ایالت جبال به مرکزیت دینور گفته می‌شد. این منطقه به عنوان مسیر ارتباطی بغداد به مشرق ایران از نظر ویژگی های طبیعی و اقتصادی، زیست گاهی مناسب برای حیات شهری، روستایی و عشایری طوایف کُرد در قلمرو شرقی خلافت اسلامی به شمار می‌رفت. هدف این مقاله تعیین موقعیت جغرافیایی ماه کوفه و بررسی اهمیت و جایگاه آن در خلافت اسلامی در سده های سوم و چهارم هجری، به شیوه وصفی تحلیلی است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که محدوده جغرافیایی ماه کوفه از جانب غرب به شهرزور و از جانب شرق به قصر لصوص منتهی می شد و به عبارتی، قسمت غرب منطقه جبال را در بر می گرفت. این گستردگی و موقعیت جغرافیایی راهبردی، موجب اهمیت یافتن منطقه ماه کوفه در ابعاد نظامی، اقتصادی، مواصلاتی و حفظ قلمرو شرقی برای نظام خلافت اسلامی شده بود.

The Position and Importance of MaheKufa in the Islamic Caliphate, the Third and Fourth Centuries (A.H)

The MaheKufa was a title selected for an area located in the western part of Jebal region centered by Dinvar in time of Muawiyah. This area was considered as the communicative path between Bagdad and East of Iran due to its natural and economic properties and the appropriate environment for the urban and rural and nomadic life of Kurdish tribes in the western territory of Islamic caliphate. The purpose of this article is to specify the geographical position of this region and to study its significance and position in the Islamic caliphate during the third and fourth centuries by taking advantage of the analytical descriptive method. The findings of research clarify that the Moon of Kufa was related to Zoor city from the West and to the Lausos palace from the East and it included the west part of Jebal area. This extension and the strategic geographical status led to the prominence of this region in terms of military, economical, communicative dimensions as well as the preservation of eastern territory for the organization of Islamic caliphate.