گذار از نظام زمین‌داری به نظام مالکیت زمین از نهضت تنباکو تا اصلاحات ارضی

مسئله اصلی مقاله حاضر، تبیین فرآیند گذار از زمین‌داری، بررسی علل و عوامل، شرایط راهبردی و پی‌آمدهای این پدیده در اقتصاد سیاسی ایران از نهضت تنباکو تا اصلاحات ارضی است. رویکرد تحلیلی این مقاله، کیفی است و از داده های آرشیو اسناد و منابع کتاب‌خانه ای، بر اساس نمونه گیری هدف‌مند بهره می‌برد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از روش تئوری زمینه ای صورت گرفته است.یافته های مقاله نشان می‌دهد از اواسط عصر قاجار (13041175) الگوی کهن نظام زمین‌داری، دست‌خوش تغییر و تحول گردیده است. تغییر نظام زمین‌داری (بزرگ مالکی) به مالکیت زمین (خرده مالکی) سبب تثبیت مالکیت خصوصی زمین شده است و این امر منجر به خلع مالکیت دولت و توزیع قدرت حکومت مرکزی در کانون های پراکنده روستایی گردیده است. این فرآیند که همسو با تحولات رشد و توسعه در ایران، شکل گرفته است، می‌تواند در گروه عوامل موثر در وقوع انقلاب اسلامی قرار گیرد

From Feudalism to Land Ownership, from Tobacco Movement to Land Reform

The main issue of the present research is to illuminate the process of passing from the land ownership and its reasons, the strategic conditions and the consequences of this phenomenon in the political economy of Iran from the tobacco movement to the land reform. This qualitative study has taken advantage of documents and library sources and survey method of research. The findings clarify that the architype of land ownership has undergone changes from the middle of Qajar era (11751304). The change from feudalism to land ownership caused the stabilization of private land ownership and this issue has led to the increase of authority of the central government in the rural centers. This process developed in line with the advancement in Iran can be considered as the elements effective on the occurrence of Islamic revolution