تحلیل انتقادی آرای شرق‌شناسان در باب امنیت در ایران مورد مطالعه: آثار سر جان مالکم

شرق‌شناسی بر شبکه‌ای از بازنمایی‌ها، دانش‌ها و باورهای اجتماعی سیاسی خاص استوار شده است و گفتمانی متمایز را پدید آورده است. ایران‌شناسی به‌عنوان یکی از شاخه‌های شرق‌شناسی در بسیاری از اصول و مبانی با شرق‌شناسی همانند است. پژوهش‌های شرق‌شناسی، منبع عمده تولید آرا و مفاهیم در باب ماهیت جوامع شرقی هستند و برای شناخت و تحلیل این جوامع به کار گرفته می‌شود. شرق‌شناسی مناسبات اجتماعی جوامع شرقی را با حاکمیت دولت مبتنی بر استبداد شرقی، نبود جامعه مدنی، نبود مالکیت خصوصی، ایستایی و رکود، تضاد دولت ملت، نبود قانون مدون، تبعیت برده‌وار رعایا از حاکم و عدم ثبات و امنیت سیاسی و اجتماعی تبیین می‌کند. آرای سر جان مالکم به‌عنوان ایران‌شناسی برجسته در ساخت نظریات مربوط به ماهیت دولت و جامعه و مناسبات مابین آن‌ها بسیار تاثیرگذار بوده است. این پژوهش با روش تحلیل تاریخی و با واکاوی مبانی اساسی تشکیل‌دهنده آرای مالکم، مفهوم امنیت و سازوکارهای امنیت‌سازی در جامعه ایران از دیدگاه مالکم نقد و بررسی می‌کند. یافته‌های این پژوهش بیان‌گر آن است که مالکم، امنیت‌سازی در ایران را از منظر حکومتی استبدادی تحلیل می‌کرد که با تکیه بر قدرت نظامی و ترس مردم از حکومت، موفق به برقراری امنیت می‌شد. از نظر او، دین اسلام و احکام آن از عوامل تولید استبداد، ناامنی و بی‌ثباتی در جوامع اسلامی ازجمله ایران بود. در حالی که امنیت‌سازی در ایران، بیش از آن‌که بر اساس عامل ترس از قدرت حاکمه باشد، بر فرهنگ و سنت‌های اجتماعی و آموزه‌های دینی استوار بوده است.

The Critical Analysis of Orientalists Ideas concerning Security in Iran; Case Study: Sir John Malcom’s Works

Orientalism has been founded on a network of representations, social political sciences and beliefs and it has developed a distinguished discourse. Iranology considered as one of the branches of orientalism is consistent with it in many aspects. The researches related to orientalism are considered as the main source of developing concepts in relation to the nature of eastern communities and they are applied in the direction of the identification and analysis of these communities. Orientalism clarifies the social relations in the eastern communities with the sovereignty of government based on the eastern dictatorship, lack of civil community and private ownership, stagnation, disagreement between the government and nation, lack of a formulized law, slavish obedience of peasantry from the monarch and lack of political and social stability and security. Malcom, an outstanding Ironologist, provided ideas being so effective on the development of theories pertaining to the nature of government and community and the relations between them. Through the historical analysis method as well as the study of fundamental principles of Malcom’s ideas, this research investigates the concept of security and the strategies taken towards the provision of security in Iran in view of Malcom. The finding of this research indicate that Malcom analyzed the development of security in Iran in view of dictatorship government that succeeded to provide the security by relying on the military power as well as the people’s fear of the government. In his view, Islam religion and its decrees were the cause of developing dictatorship, insecurity and destabilization in the Islamic communities including Iran; while, the provision of security in Iran has been mostly based on the culture, social traditions and religious instructions more than fear of the governed authority.