بررسی تطبیقی علل اقتصادی سقوط حکومت‌های صفویه و مغولان کبیر هند

سقوط حکومت‎های صفویه و مغولان کبیر هند، ریشه در عواملی پیچیده و چندجانبه داشت و نمی‌توان یک یا حتی چند عامل خاص را برای آن برشمرد؛ اما به نظر می‌رسد مولفه «اقتصاد»، نقش تعیین‌کننده‌ای در آن ایفا کرده است. این نوشتار، با بهره‌گیری از روش مقایسه، عوامل اقتصادی سقوط این دو دولت را واکاویده و کوشیده است موارد همسان و ناهمسان آن را به دست آورد.مهم‌ترین عوامل اقتصادی همسان در سقوط دو دولت را می‌توان در این محورها بیان کرد: افزایش مالیات‌های کمرشکن، سقوط بازرگانی داخلی، عدم رسیدگی به وضع معیشتی مردم و نارضایتی دهقانان و روستاییان، هزینه‌کردهای مسرفانه و گزاف دربار و در نتیجه افول ارزش سکه و افزایش قیمت کالاها، به‌ویژه ارزاق عمومی. سنّت جاگیر در هند و تبدیل اراضی به خاصه در ایران. این عوامل، به‌ترتیب در زمره عوامل اختصاصی سقوط دو دولت مغولان هند و صفویه شایسته ذکر است

A Comparable Study on the Economic Reasons of Safavid and Great Indian Mongolian governments Dawn Fall

The collapse of Safavid and great Indian Mongolian governments was due to some complex elements and it cannot be dependent on one or some special reasons. However, it seems that the element of economy is of determining role in this regard. This writing has investigated the economic reasons of this failure and it has endeavored to achieve the similar and dissimilar cases. The most important and related economic reasons in the collapse of the two governments can be stated in the issues such as the increase of excessive taxes, the collapse of internal commerce, no consideration of the people’ living condition and dissatisfaction of farmers and villagers, extravagant expenses, and finally, the decrease of coin value and the increase of goods’ price especially public provisions. It is worth noting that the substituted tradition in India as well as the change of lands into special ones in Iran is regarded as the special elements of collapse of the two governments.