بازخوانی مهدی‌انگاری زیدبن‌علی؛ بسترشناسی و فرایندشناسی

بازشناخت چرایی و چگونگی مهدی‌انگاری زیدبن‌علی (80 -122ق) از سوی برخی از هواداران او، موضوع اصلی پژوهش پیش روست که از کارکردهای اجتماعی ویژه‌ای در همان زمان، و در بسترسازی برای بارورشدن این اندیشه در میان زیدیان در دوره‌های بعد برخوردار بوده است. این نوشتار با بهره‌گیری از منابع معتبر و تحلیل داده‌ها، تلاش می‌کند تا تصویری از روند مهدی‌انگاری زید را با توجه به بسترها و عناصر تشکیل‌دهنده‌ این باور ارائه کند. به نظر می‌رسد، هم‌زمان با ظهور زید در کوفه، اندیشه مهدویت در میان برخی از هواداران او به شکل جدی مطرح شد و با توجه به میراث حدیثی موجود، زید را عنصری یاری‌شده از سوی خداوند و شکست‌ناپذیر، یعنی «منصور» دانستند و سپس، در همان زمان، زید به‌ عنوان یک فاطمی مبارز، نامزد عنوان «مهدی» گردید که با شکست و نمایش پیکرش در کوفه، این اندیشه در کوتاه‌مدت روند ایستایی پیدا کرد.

Reviewing the Consideration of Zeid Ibn e Ali as Mahdi; the Study of Ground and Process

The reidentification of why and how of the consideration of Zeid ibn e Ali (80122 After Hijrah) as Mahdi by some of his followers is considered the main issue of the present article and it has been of particular social functions at that very time in addition to studying the ground for the prosperity of this thought among Zaidi people in later times. Taking advantage of the valid sources as well as the analysis of data, this writing endeavors to present an illustration on the trend of consideration of Zeid as Mahdi regarding the grounds and elements of this belief. It appears that the thought of Mahdavism among some of his followers was seriously stated concurrent with the advent of Zeid in Kufah and considering the present Hadith heritage, he got famous for invincibility from God at that time. Afterward, Zeid as a Fatimid fighter got candidate for the title of Mahdi at that very time and this thought was developed for a short time after his failure and showing him in Kufah.