تبیین مفهوم ادراک قدرت در رابطه زناشویی: یک مطالعه کیفی

مقدمه: امروزه تغییر در نقش‌های سنتی خانواده موجب ادراک معنای پیچیده قدرت در خانواده شده و تعاملات زوجین را دستخوش تغییرات بسیاری کرده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین مفهوم ادراک قدرت در رابطه‌ زناشویی زوجین ایرانی و ارائه مدل نظری آن انجام شده است.مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک پژوهش کیفی بود که به روش تحلیل داده‌بنیاد بین زوجین ایرانی در سال 1401 انجام گرفت. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختار یافته (به‌صورت زوجی و فردی) با 11 زوج تا مرحله اشباع داده‌ها استفاده گردید. تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار نسخه 20 maxqda انجام شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج این پژوهش، 18 مضمون فرعی، 10 مضمون اصلی، 1 مقوله محوری یکسان در هر دو گروه مورد مطالعه وجود داشت. مفاهیم تشکیل‌دهنده و موثر بر ادراک قدرت در زوجین شامل بسندگی شخصی، نگرش‌های علّی، بایدها و نبایدها، ویژگی‌های شخصیتی و دموگرافیک، بالندگی و تعارضات ناهشیار و راهبردهای متعاقب قدرت ادراک‌شده بود. درنهایت ارتقای کیفیت زندگی و آشفتگی در روابط زناشویی دو مقوله‌ای بود که در بستر پیامدهای ادراک قدرت به دست آمد. همچنین مقوله محوری آمیختگی قدرت موقعیتی-دلبستگی شناسایی شد.نتیجه‌گیری: از آن‌جایی‌که نتایج این پژوهش تاثیر چشمگیر ادراک قدرت بر کیفیت زندگی زوجین را نشان داد. چون این موضوع از خانواده بر فرهنگ و جامعه نیز اثرگذار است، اقدامات آموزشی درزمینه ادراک قدرت در رابطه زناشویی به زوجین حائز اهمیت و توجه بیشتر است.

conceptualization of power perception in marital relationship: a qualitative study

introduction: the shift in traditional family roles has led to a complex understanding of power within the family, and couple interactions have undergone significant changes. given the lack of knowledge in this field and its culturally oriented nature, this research was conducted to elucidate the concept of power perception in iranian couples’ marital relationships and present a theoretical model.method: this qualitative study used data-based analysis among iranian couples in 2022. data were collected through semi-structured interviews (in pairs and individually) with 11 couples until data saturation was reached. data analysis was performed using maxqda 20 software.results: this research identified 18 secondary themes, 10 main themes, and one central category consistent across both study groups. the constitutive and effective concepts on the perception of power in couples included personal sufficiency, causal attitudes, dos and don’ts, personality and demographic characteristics, growth and unconscious conflicts, and subsequent strategies of perceived power. ultimately, improving the quality of life and confusion in marital relations were two categories obtained within the framework of the consequences of power perception. additionally, the central category of situational power-attachment fusion was identified.conclusion: the results of this research demonstrated the significant impact of power perception on couples’ quality of life. given that this issue encompasses culture and society, educational measures in power perception in marital relationships are paramount and warrant further attention.