مقایسه اثربخشی روش کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان هیجان‌مدار بر انعطاف‌پذیری شناختی بیماران قلبی عروقی

مقدمه: بیماری‌های قلبی عروقی از جملۀ مهلک‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌های جسمانی در قرن بیست و یکم به حساب می‌آیند و بیش از هر بیماری و مشکل دیگری حیات انسان‌ها را با خطر مواجه ساخته‌اند. این پژوهش با هدف مقایسه اثربخشی کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان هیجان‌مدار بر انعطاف‌پذیری شناختی بیماران قلبی عروقی شهر اصفهان انجام شد.مواد و روش‌ها: پژوهش به روش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه همراه با گروه گواه انجام شد. جامعه آماری شامل بیماران قلبی عروقی مرد بستری در بیمارستان قلب و عروق شهید چمران اصفهان در زمستان 1401 به تعداد 380 نفر بود که به روش نمونه‌گیری هدفمند تعداد 45 نفر از آن‌ها انتخاب و به‌صورت تصادفی در 2 گروه آزمایش و یک گروه گواه گمارده شدند. سپس بیماران گروه آزمایش 1، تعداد 8 جلسه 90 دقیقه‌ای کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و گروه آزمایش 2، تعداد 8 جلسه 90 دقیقه‌ای درمان هیجان‌مدار دریافت کردند. ابزار اندازه‌گیری پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی (دنیس و وندروال، 2010) و مصاحبه بالینی کوتاه بود. داده‌های پژوهش از طریق نرم‌افزار spss نسخه 24 با استفاده از تحلیل واریانس آمیخته تحلیل شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد هر دو روش مداخله روی افزایش میانگین انعطاف‌پذیری شناختی و مولفه‌های آن شامل جایگزین‌ها، کنترل و جایگزین رفتارهای انسانی بیماران تاثیر داشتند (0/01≥p) و بین اثربخشی دو روشt تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد (0/01≤p). نتیجه‌گیری: مطابق با نتایج به دست آمده از پژوهش، می‌توان از روش مداخله برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی و درمان هیجان‌مدار برای بهبود انعطاف‌پذیری شناختی بیماران قلبی عروقی استفاده کرد.

comparative analysis of the effectiveness of mindfulness-based stress reduction and emotion-focused therapy on cognitive flexibility in cardiovascular patients

introduction: cardiovascular diseases are among the most lethal physical diseases of the 21st century, posing a greater threat to human life than any other disease and problem. this research compared the effectiveness of mindfulness-based stress reduction and emotion-focused therapy on the cognitive flexibility of cardiovascular patients in isfahan city.methods: the research was conducted using a quasi-experimental design with a pre-test-post-test and a three-month follow-up with a control group. the statistical population included 380 male cardiovascular patients admitted to shahid chamran cardiovascular hospital in isfahan in the winter of 2023. forty-five patients were selected by purposive sampling and randomly assigned to two experimental groups and one control group. patients in the first experimental group received eight 90-minute sessions of mindfulness-based stress reduction, while those in the second experimental group received eight 90-minute sessions of emotion-focused therapy. the measurement tools were the cognitive flexibility questionnaire (dennis vanderwaal, 2010) and a short clinical interview. research data were analyzed through mixed variance analysis using spss version 24 software.results: the results showed that both intervention methods increased the average cognitive flexibility and its components, including alternatives, control, and alternatives for human behaviors of patients (p≥0.01). no significant difference was observed between the effectiveness of the two methods (p≤0.01).conclusion: according to the research results, it is possible to use the intervention method of mindfulness-based stress reduction program and emotion-focused therapy to improve the cognitive flexibility of cardiovascular patients.