تحلیل سیاست‌های ماندگاری پزشکان در مناطق محروم جمهوری اسلامی ایران

مقدمه: ﺗﻤﺮﻛﺰ ﭘﺰﺷﻜﺎن در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺷﻬﺮی و ﻛﻤﺒﻮد ﭘﺰﺷﻚ ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻣﻨﺎﻃﻖ محروم ﻳﻚ چالش جهانی است. اﺗﺨﺎذ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎی ﻣﺸﺨﺺ، ‏ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺷﻮاﻫﺪ در راﺳﺘﺎی اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﺨﺶ ﺳﻼﻣﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮی در ﺗﻮزﻳﻊ و ﺗﺨﺼﻴﺺ اﻳﻦ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠف ﻛﺸﻮر ‏ﺿﺮوری است. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به عنوان مهمترین متولی برنامه ریزی و سیاست گذاری در زمینه توزیع نیروی ‏انسانی متخصص در ایران، سیاست هایی را طراحی نموده است. این تحقیق با هدف تحلیل سیاست های تشویقی ماندگاری پزشکان در ‏مناطق محروم کشور انجام گردید.روش‌ها: این مطالعه، بصورت کیفی و گذشته نگر در قالب تحلیل سیاست گذاری با استفاده از چارچوب ‏مفهومی مثلث سیاست گذاری والت و گیلسون انجام گردید. برای تحلیل سیاست ها از روش های مختلفی ازجمله مرور متون و بررسی ‏اسناد و مدارک استفاده شد.یافته ها: یافته های مطالعه براساس زمینه یا بافت سیاست، محتوای سیاست، فرآیند سیاست گذاری و نقش آفرینان در ‏چهار قانون (سیاست یا طرح) خدمت پزشکان و پیراپزشکان، طرح پزشک خانواده، طرح تحول سلامت، و دستورالعمل نحوه توزیع ‏فارغ التحصیلان رشته های تخصصی پزشکی طبقه بندی گردید.‏‎ ‎پنج گروه عوامل قانونی، سیاسی، اقتصادی اجتماعی فرهنگی، بین المللی ‏و عوامل ساختاری به عنوان زمینه ساز سیاست ها شناسایی شدند. توجه به اسناد بالادستی و استفاده از شواهد در سیاست گذاری ها به عنوان ‏نقاط قوت و نادیده گرفتن ذی نفعان و رویکرد بالا به پایین در برنامه ریزی از نقاط ضعف مشترک سیاست ها، شناسایی شدند.نتیجه گیری: در تدوین و ‏اجرای سیاست ها و مداخلات، توجه به اولویت نیازها، تامین منابع و الزامات، تعامل سازنده نقش آفرینان و ارزیابی مستمر برنامه ها ‏ضروری است.‏

analysis of physicians’ retention policies in deprived areas of the islamic republic of iran

introduction: the concentration of physicians in urban areas and the lack of specialist physicians in deprived ‎areas is a global challenge. it is necessary to adopt specific, scientific and evidence-based policies ‎to increase the health sector’s resources and reduce inequality in the distribution and allocation of ‎these resources in different regions of the‏ ‏country. the ministry of health and medical ‎education, as the most important custodian of planning and policy-making for distribution of ‎specialized manpower in iran, has designed policies.methods: this study aimed to analyze the incentive ‎policies for the retaining physicians in deprived areas of the country. this study has a qualitative ‎‎– retrospective design to analyze the most effective policies using the walt and gilson policy ‎model. various methods were used to analyze the policies, including reviewing texts and ‎documents.results: findings of the study were classified based on the policy context, policy content, ‎policy-making process and role makers in the four law (policies or plan) of service of physicians ‎and paramedics, family physician plan, health transformation plan, and instructions on how to ‎distribute the specialized medical graduates. five legal, political-economic, socio-cultural, ‎international and structural factors were identified as policy making factors‏. ‏‎ in addition, ‎attention to upstream documents and the use of evidence in policy-making were identified as ‎strong points, and stakeholder ignorance and a top-down approach to planning were identified as ‎common weak points of policies.conclusion: considering the priority of needs, provision of resources and ‎requirements, constructive interaction of planners, and continuous evaluation of programs are ‎required to formulate and implement policies and interventions.