تخمین ارزش اصلاحی صفات زراعی در ژنوتیپ‌های توتون شرقی تحت شرایط نرمال و تنش گل‌جالیز

در یک برنامه اصلاحی اطلاع از نحوه عمل ژن‌ها مهم می‌باشد چرا که اطلاعات در این زمینه به محقق در طراحی برنامه‌های تلاقی و انتخاب موثر کمک می‌نماید. در این پژوهش، ارزش اصلاحی صفات مختلف زراعی در توتون‌های شرقی تحت تنش گل‌جالیز با استفاده از بهترین پیش‌بینی نااُریب خطی (blup) برآورد شد. برای این منظور 89 ژنوتیپ توتون شرقی بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط بدون علف‌هرز گل‌جالیز (نرمال) و تنش گل‌جالیز طی دو سال زراعی مورد بررسی قرار گرفتند. تنش گل‌جالیز از طریق اختلاط 0.06 گرم بذر گل‌جالیز با خاک گلدان اعمال شد. ژنوتیپ c.h.t.209.12e × f.k.401 عملکرد بالایی در هر دو شرایط نرمال و تنش گل‌جالیز داشت و از نظر شاخص تحمل و پایداری عملکرد نیز جزو ژنوتیپ‌های مطلوب بود. ژنوتیپ‌ rustica برترین ژنوتیپ از نظر ارزش اصلاحی اکثر صفات مورد مطالعه در هر دو شرایط نرمال و تنش گل‌جالیز بود. در تجزیه خوشه‌ای بر اساس ارزش اصلاحی صفات، ژنوتیپ‌های توتون در هریک از شرایط نرمال و تنش گل‌جالیز به ترتیب در 6 و 5 گروه تقسیم شدند؛ به طوری که توزیع ژنوتیپ‌ها در گروه‌ها بسته به شرایط متفاوت بود. بالاترین وراثت‌پذیری در شرایط نرمال در وزن تر ریشه و در شرایط تنش گل‌جالیز در صفت وزن تر برگ مشاهده شد. نتایج بررسی نشان داد ژنوتیپی که عملکرد اقتصادی خوبی دارد ممکن است ارزش اصلاحی آن کم باشد. بنابراین در نظر گرفتن اطلاعات ارزش اصلاحی در کنار میانگین فنوتیپی صفات می‌تواند کارایی برنامه‌های اصلاحی را افزایش دهد.

Estimating Breeding Value of Agronomic Traits in Oriental Tobacco Genotypes under Broomrape Stress and Normal Conditions

In a breeding program, it is important to find out information about the genes action, because knowledge in this field could help the researchers in their crossing programs and realizing effective selection. In this study, breeding values of different agronomic traits in oriental tobacco were predicted using the best linear unbiased prediction (BLUP) procedure. For this purpose, 89 tobacco genotypes were evaluated in a randomized complete block design with three replications under normal (without broomrape) and stress (with broomrape) conditions at Urmia Tobacco Research Centre, during two successive years. Broomrape stress was applied by mixing 0.06 gr broomrape seed with soil in pots. C.H.T.209.12e × F.K.401 genotype had high yield under both normal and broomrape stress conditions and was one of the desirable genotypes in terms of yield tolerance and stability index. The Rustica genotype was the best genotype in terms of the breeding value of most of studied traits in both normal and broomrape stress conditions. The result from cluster analysis based on the breeding values of the studied traits showed that, tobacco genotypes were divided into 6 and 5 groups in normal and broomrape stress conditions, respectively; but the distribution of genotypes within the groups was different depending on the conditions. The highest heritability was observed for root fresh weight under normal condition and for leaf fresh weight under broomrape stress conditionss. The results showed that a genotype with good phenotypic performance may have low breeding value. Therefore, considering breeding value information along with phenotypic mean of traits can increase the efficiency of breeding programs.