>
Fa   |   Ar   |   En
   تجزیه ژنتیکی و هتروزیس برای پارامترهای چسبندگی در برنج (.oryza sativa l) با استفاده از طرح تلاقی کارولینای شمالی (nciii)  
   
نویسنده حقیقی حسنعلیده علیرضا ,فرشادفر عزت‌اله ,اله‌قلی‌پور مهرزاد
منبع پژوهش هاي ژنتيك گياهي - 1398 - دوره : 6 - شماره : 2 - صفحه:129 -140
چکیده    این پژوهش به‌منظور برآورد اثرات ژنی، وراثت‌پذیری، هتروزیس و شناسایی روش‌های مناسب به‌نژادی جهت بهبود پارامترهای چسبندگی برنج، طی سال‌های 95-1393 در موسسه تحقیقات برنج کشور انجام گرفت. نتاج به‌دست‌آمده از طرح تلاقی کارولینای شمالی iii به‌همراه والدین آن‌ها در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه آزمایشی موسسه تحقیقات برنج کشور کشت گردیدند. بررسی تجزیه واریانس پارامترهای چسبندگی نشان داد که اثر ماده‌ها، اثر نرها و اثر متقابل بین نرها و ماده‌ها برای همه پارامترهای مورد بررسی به‌استثنای حداکثر چسبندگی معنی‌دار بود. بررسی پارامترهای ژنتیکی نشان داد که ویژگی‌های چسبندگی تحت تاثیر آثار افزایشی و غیرافزایشی ژن‌ها قرار دارند. سهم آثار غیرافزایشی در کنترل ژنتیکی حداکثر چسبندگی بیشتر از آثار افزایشی بود، درحالی‌که برای فروریختگی چسبندگی، چسبندگی نهایی و پسروی چسبندگی، سهم آثار افزایشی بیشتر بود. مقادیر بالای برآورد وراثت‌پذیری عمومی نشان داد که بروز پارامترهای چسبندگی بیشتر تحت تاثیر آثار ژنتیکی است. با توجه به وجود آثار غیرافزایشی و برآورد وراثت‌پذیری خصوصی پایین در صفت حداکثر چسبندگی، استفاده از برنامه‌های اصلاحی مبتنی بر تلاقی جهت بهبود این صفت، امیدبخش خواهد بود. برای سایر پارامترهای چسبندگی، برآورد وراثت‌پذیری خصوصی بالا بود. لذا، استفاده از برنامه‌های به‌نژادی مبتنی بر انتخاب جهت بهبود این صفات، امیدبخش می‌باشد. بررسی هتروزیس نسبی بر اساس میانگین والدین نشان داد که دامنه هتروزیس از 3.73 تا 1.93 درصد، از 5.51 تا 21.33 درصد، از 4.57 تا 1.26 درصد و از 26.04 تا 9.36 درصد، به‌ترتیب برای صفات حداکثر چسبندگی، فروریختگی، چسبندگی نهایی و پسروی چسبندگی وجود داشت.
کلیدواژه برنج، پارامترهای چسبندگی، طرح تلاقی کارولینای شمالی، هتروزیس
آدرس دانشگاه رازی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی, دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی, گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی, ایران, دانشگاه رازی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی, دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی, گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی, ایران, سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی, موسسه تحقیقات برنج کشور, ایران
پست الکترونیکی m.allahgholipour@areeo.ac.ir
 
   Genetic Analysis and Heterosis for Viscosity Parameters in Rice (Oryza sativa L.) through North Carolina III Mating Design  
   
Authors Haghighi Hasanalideh Alireza ,Farshadfar Ezatollah ,Allahgholipour Mehrzad
Abstract    This study was conducted to evaluate the gene effects, heritability, heterosis and identification of appropriate breeding methods for improving rice viscosity parameters, during 20142016 at Rice Research Institute of Iran. The progeny obtained from the North Carolina III mating design with their parents were planted in a randomized complete block design with three replications. Analysis of variance for viscosity parameters revealed that the effect of females, male effect and interaction between males and females effect were significant for all parameters with the exception for peak viscosity. Evaluating of genetic parameters indicated that viscosity characters are affected by additive and nonadditive effects of gene action. The share of nonadditive effects in genetic control of peak viscosity had beyond additive gene action, while, the contribution of additive effects was greater for the breakdown viscosity, final viscosity and setback viscosity. High estimates of broad sense heritability revealed that the expression of viscosity parameters is more influenced by genetic effects. With regard to nonadditive gene actions and low narrow sense heritability estimation in peak viscosity, using hybrid based programs would be promising to improve this trait. For other viscosity parameters, narrow sense heritability estimates were high. Therefore, the use of selection based programs to improve these traits is encouraging. Assessing of relative heterosis through midparents showed that heterosis ranged from 3.73 to 1.93%, 5.51 to 21.33%, 4.57 to 1.26% and 26.04 to 9.36%, for the peak viscosity, breakdown viscosity, final viscosity and setback viscosity, respectively.
Keywords Rice ,Viscosity parameters ,North Carolina mating design ,Heterosis
 
 

Copyright 2023
Islamic World Science Citation Center
All Rights Reserved