مطالعه‌ی قابلیت ترکیب‌پذیری صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ذرت (.zea mays l) با کاربرد روش چهارم دای‌آلل گریفینگ

صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک در مواجهه با انواع تنش های محیطی تحت تاثیر قرار می‌گیرند و بنابراین اصلاح این صفات، نقش موثری در تحمل به تنش‌ها خواهد داشت. در این مطالعه، دورگ‌های حاصل از پنج لاین s7 ذرت در قالب یک طرح نیمه‌دی‌آلل در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان در طی سال زراعی 97-96 بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به‌منظور مطالعه قابلیت ترکیب‌پذیری صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک ذرت مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس دی‌آلل به روش چهارم گریفینگ نشان داد که واریانس ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی برای صفات پروتئین، پرولین، محتوای قند، کاروتنوئید، کلروفیل a، کلروفیل b و کلروفیل کل معنی‌دار است. بنابراین نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل این صفات برآورد شد. صفات پروتئین، پرولین، کلروفیل a و کلروفیل کل بیشتر تحت کنترل اثرات افزایشی قرار داشتند در حالی‌که صفت کاروتنوئید بیشتر تحت کنترل اثرات غیرافزایشی بود و نقش اثرات افزایشی و غیرافزایشی در کنترل بقیه صفات تقریباً برابر بود. لاین ksc704-s7-11 برای اکثر صفات مورد مطالعه ترکیب‌پذیری عمومی مثبت و معنی‌داری نشان داد که می‌توان از این لاین در برنامه‌های به‌نژادی برای بهبود و افزایش تحمل به تنش‌ها استفاده نمود. علاوه‌بر آن، تلاقی‌های p1 × p3 و p4 × p5 نیز بیشترین ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری را برای صفات پرولین، کلروفیل a، کلروفیل کل و کاروتنوئید نشان دادند، بنابراین به‌عنوان بهترین دورگ‌ها برای بهبود و افزایش تحمل به تنش در ذرت معرفی می‌شوند.

Combining Ability Study of Biochemical and Physiological Traits of Maize (Zea mays L.) Using fourth Dialllel Griffing’s Method

Biochemical and physiological traits are affected by environmental stresses and therefore the breeding of these traits will play an effective role in stress tolerance. In this study, hybrids of five S7 lines of maize in a 5 × 5 halfdiallel design were investigated in order to study the combining ability of biochemical and physiological traits of maize at the Research Farm of Graduate University of Advanced Technology, Kerman, Iran during the 201718 crop year based on randomized complete block design with three replications. The results of analysis of variance by fourth Griffing's method showed that the general (GCA) and specific (SCA) combining ability variances were significant for protein, proline, sugar content, carotenoid, chlorophyll a, chlorophyll b and total chlorophyll traits. Therefore, the role of additive and nonadditive effects was identified in controlling these traits. Protein, proline, chlorophyll a and total chlorophyll traits were more controlled by additive effects, whereas the carotenoid trait was more controlled by nonadditive effects and the role of additive and nonadditive effects in controlling other traits was almost equal. The KSC704S711 line showed positive and significant general combining ability for most of the studied traits, suggesting this line can be used in breeding programs to improve and increase stress tolerance. In addition, P1 × P3 and P4 × P5 crosses showed the most positive and significant specific combining ability for proline, chlorophyll a, total chlorophyll and carotenoid traits; thus they can be considered as the best hybrids to improve and increase stress tolerance in corn.