برآورد پارامترهای ژنتیکی، ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی توده‌های بومی گشنیز ایران

در هر برنامه اصلاحی، آگاهی از نوع عمل ژن های کنترل کننده توارث صفات اهمیت فراوانی دارد. در این تحقیق به منظور برآورد پارامترهای ژنتیکی صفات، نتاج حاصل از تلاقی دی آلل 6 ژنوتیپ گشنیز در نسل های f1 و f2 مورد ارزیابی قرار گرفتند. ژنوتیپ های مورد بررسی در سه شرایط متفاوت آبیاری به طور جداگانه در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در هر آزمایش در سال زراعی 95-1394 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس ژنتیکی حاکی از معنی دار بودن میانگین مربعات ترکیب پذیری عمومی و خصوصی برای تمامی صفات مورد بررسی بود که نشان دهنده اهمیت اثرات افزایشی و غیر افزایشی ژن ها در کنترل این صفات بود. اثرات افزایشی در کنترل صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد شاخه و عملکرد بیولوژیک مهم تر بودند؛ در حالی که نقش اثرات غیرافزایشی ژنی در کنترل صفات شاخص برداشت و عملکرد میوه بیشتر از اثرات افزایشی بود. بنابراین تهیه دورگ های برتر با استفاده از روش های به نژادی مبتنی بر آزمون نتاج در جهت بهبود این صفات موثر خواهد بود. همچنین در میان والدهای انتخاب شده، والد p4 در آبیاری معمولی و تنش خشکی ملایم و والد p6 در تنش خشکی شدید، بهترین والدها برای استفاده به عنوان والد دهنده در توسعه واریته های گشنیز با عملکرد بالا بودند.