تاثیر تنش خشکی بر بیان ژن‌های درگیر در سنتز و هیدرولیز فروکتان در طی انتقال مجدد ذخایر فتوسنتزی ریشه گندم

در شرایط تنش خشکی که یکی از مهم ترین عوامل محدودکننده عملکرد گندم در مناطق خشک و نیمه خشک محسوب می شود، انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به منظور پر کردن دانه های گندم اهمیت بیشتری می یابد. در مورد اهمیت ریشه در انتقال مجدد طی پر شدن دانه ها تحت تنش خشکی اطلاعات اندکی در دسترس است. لاین موتانت پیشرفته گندم نان (t-65-7-1) به همراه تیپ وحشی آن (رقم طبسی) در دو شرایط رطوبتی (مطلوب و 40-30 درصد ظرفیت مزرعه) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نمونه برداری برای آنالیز بیان ژن ها در 2 مرحله (7 و 21 روز پس از گرده افشانی) از ریشه انجام شد. در این ژنوتیپ ها انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد فروکتان و بیان نسبی ژن های درگیر در سنتز و هیدرولیز فروکتان در ریشه طی پر شدن دانه ها، تحت تنش خشکی انتهایی مطالعه شدند. نتایج نشان داد که فروکتان ذخیره شده در ریشه در انتقال مجدد آسیمیلات ها سهیم بود. بیشتر بودن انتقال مجدد فروکتان از ریشه به دانه، تحت تنش خشکی در لاین موتانت به دلیل بالاتر بودن بیان ژن های درگیر در سنتز فروکتان (1-sst و 6-sft) در 7 روز پس از گرده افشانی و هیدرولیز فروکتان (6-feh) در 21 روز پس از گرده افشانی، نسبت به تیپ وحشی بود. تنش خشکی باعث تغییرات معنی داری در بیان ژن های 1-fft و 1-feh در ریشه هر دو ژنوتیپ نشد که تایید کننده این موضوع است که تنها فرم غالب پیوند فروکتان β (2,6) تحت تاثیر تنش خشکی قرار گرفته است. در برنامه های اصلاحی گندم، ژن های 1-sst، 6-sft و 6-feh می توانند به عنوان نشانگرهای مولکولی برای گزینش ژنوتیپ هایی با محتوای فروکتان بالاتر و انتقال مجدد بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.