بررسی وراثت‌پذیری و تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های توتون با استفاده از نشانگر‌های بین ریز‌ماهواره‌ای و صفات مورفو فیزیولوژیک

تنش آبی یکی از رایج ترین تنش های محیطی است که تولید محصول توتون را در ایران با محدودیت روبرو می سازد. شناسایی تنوع موجود در ژرم پلاسم توتون و درک روابط ژنتیکی صفات به اصلاح ارقام متحمل به تنش خشکی کمک شایانی می نماید. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی 100 ژنوتیپ توتون گرمخانه ای نسبت به تنش خشکی، با استفاده از 15 صفت مورفولوژیک و 25 نشانگر بین ریز ماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. ارقام در قالب طرح لاتیس ساده 10×10 با 2 تکرار (در شرایط دیم و آبی) در موسسه تحقیقات توتون تیرتاش کشت شدند. نتایج نشان داد مقدار محتوی نسبی آب و پایداری غشاء سیتوپلاسمی در شرایط آبیاری نرمال بیشتر از مقدار آن در شرایط تنش خشکی بود. محاسبه وراثت پذیری کم برای این دو صفت در شرایط تنش خشکی نشان دهنده ی تاثیر زیاد محیط روی دو صفت بود. نتایج بدست آمده از خوشه بندی ارقام به روش upgma با نشانگر بین ریز ماهواره و خوشه بندی به روش ward با صفات مورفولوژیک منطبق نبود. آغازگر ubc814:(ct)8a با 16 باند چند شکل از کل 17 باند، قدرت تفکیک بالاتری نسبت به سایر آغازگرها داشت و برای بررسی های تنوع مولکولی توتون مناسب به نظر می رسد. رقم k394 نیز به دلیل عملکرد بالا و پایداری بیشتر عملکرد در دو شرایط، به عنوان متحمل ترین رقم به خشکی شناسایی و معرفی شد. با استفاده از نتایج این تحقیق می توان ژنوتیپ هایی با تفاوت ژنتیکی زیاد و صفات مطلوب را انتخاب و در برنامه های تولید واریته هیبرید با هتروزیس بالا جهت تحمل به تنش خشکی در توتون استفاده نمود.