مفهوم‌سازی و شناخت مرزها، حریم ها و محدوده ها در شهرها

شهرها به عنوان نوعی پدیده جغرافیایی، نشان‌دهنده واقعیت های پایه ای و اساسی زندگی اجتماعی بشر عصر حاضر می باشند؛ به‌نحوی‌که زندگی در فضای شهرها و حرکت به سمت شهرنشینی بخشی از حرکت تکاملی انسان ها را شامل می شود. این حرکت و سکونت انسان ها در فضاهای شهرها، زمینه ایجاد تراکم جمعیت، تداخل فضاها، مسائل و مشکلات و .... را به‌ویژه در فضاهایی که شهرنشینی بدون برنامه تجربه کرده اند، به ارمغان آورده است. در میان راهکارهای پیش رو جهت کاهش مشکلات ناشی از این روند رو به رشد و سایر آسیب ها، شناخت مفاهیم مرزها، حریم ها و محدوده های موجود در فضای شهری است. بر این اساس، مقاله حاضر با روشی توصیفی و تحلیلی به مفهوم‌سازی و شناخت مفاهیم مرز، محدوده ها و حریم ها در فضای شهر پرداخته و انواع آن‌ها را بیان می کند. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر آن است که فضای شهرها شامل انواع مرزها (مرزهای فردی؛ مرزهای اتاق در آپارتمان؛ مرزهای آپارتمان در ساختمان؛ ساختمان در فضای شهر؛ مرزهای مالیات و عوارض شهری؛ مرزهای شهر و ...)، حریم ها (حریم افراد؛ حریم خصوصی؛ حریم فضایی؛ حریم منازل؛ حریم ها در معماری؛ حریم محله ها؛ حریم شهر و .....) و محدوده ها (محدوده های شهر؛ محدوده های محلی؛ محدوده های منطقه ای؛ محدوده های نفوذ شهر و ...) می شود که تاکنون به آن‌ها توجه نشده است. باوجوداینکه، مرزها، حریم ها و محدوده ها در فضای شهرها در میزان حاکمیت، مالکیت و صلاحیت با یکدیگر تفاوت دارند و با ایجاد شناخت و درک درست از مرزها، حریم ها و محدوده های موجود در فضای شهرها می توان زندگی معاصر در شهرها را که بسیار پیچیده و غیر نظام مند شده است، تا حد قابل‌توجهی نظام مند، آسایش‌بخش و امن کرد.