تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و روسیه پس از انقلاب اسلامی با تاکید بر نظریه توازن قوا مورگنتا

کشورهای ایران و روسیه از دیرباز دو قطب مهم در دو سوی دریای خزر بوده اند که در مناطق ‏هارتلند و ریملند جهانی قرارگرفته اند. اهمیت ژئوپلیتیک و ژئواستراتژیک دو کشور نسبت به سایر کشورهای منطقه سبب شده نقش پویاتری در معادلات سیاسی آسیای مرکزی و قفقاز داشته باشند. ازآنجا‌که امروزه عامل قدرت و وزن ژئوپلیتیکی در روابط بین‌الملل اهمیت دوچندان یافته است و روسیه یک قدرت جهانی و ایران یک قدرت منطقه ای قلمداد می‌شود؛ دو کشور همواره در روابط خود از این عامل ها در جهت اعمال سیاست‌های خود بهره می‌برند. نظریه واقع گرایی ‏هانس مورگنتا که بر توازن قوا و نقش عامل قدرت تاکید دارد، گواهی بر این ادعا می‌باشد. این مقاله سعی دارد با روش کیفی و رویکرد توصیفی تحلیلی و از دیدگاه نظریه توازن قوا به تحلیل ژئوپلیتیکی روابط ایران و روسیه پس از انقلاب اسلامی بپردازد. براین اساس نتایج پژوهش حاکی از آن است، همان‌طور که مورگنتا بر عامل قدرت و منافع ملی به‌عنوان مهم‌ترین شاخص در روابط بین الملل تاکید دارد، روسیه همواره همۀ روابط سیاسی خود را با ایران به‌ویژه در مسائل منطقۀ آسیای مرکزی – قفقاز- غرب آسیا و برجام در راستای منافع ملی خود تدوین کرده و روابط تاکتیکی خود را با ایران مبتنی بر اهداف استراتژیک در جهت افزایش قدرت و وزن ژئوپلیتیکی خود بهره برده است. ولی به نظر می‌رسد، تصمیم‌گیرندگان در عرصه روابط خارجی باید بیش‌ازپیش به این عوامل توجه کنند.

geopolitical analysis of iran-russia relations after the islamic revolution with emphasis on morgenthau’s balance of power theory

regional integration takes place in different parts of the world that trade unions are one of them. foreign trade as the engine of development has made it widely welcomed by countries involved in economic development. the eurasian customs union is now the newest and most important convergence process in the post-soviet region, years after the collapse of the soviet union and the various experiences of convergence experienced by post-soviet countries. the eurasian customs union was established in 2010 and entered the eurasian economic union in 2015 the expansion of the globalization phenomenon of economies has made the relations and cooperation of countries in the interest of being in the form of regional cooperation put on the agenda of many developing countries, especially iran. interaction with the eurasian economic union has made iran eager to provide the necessary background for preferential trade and economic integration. this study attempts to imply iran’s position in interacting with the eurasian region with economic propositions. given that negotiations are under way between the iranian government and the union over the signing of the free trade agreement, which could have implications for the country; the importance of understanding the ongoing process is doubled.