بررسی شاخص شفافیت از منظر حکمرانی خوب در جمهوری اسلامی ایران (1390-1357)

تمامی تعاریف «حکمرانی  مطلوب یا حکمرانی خوب»  بیانگر مفهومی وسیع‌تر از حکومت هستند که علاوه بر نهاد دولت، شامل سه نهاد حکومت، جامعه مدنی و بخش خصوصی می‌شود. وظیفه حکمرانی خوب همکاری و هماهنگی بین بخش های یادشده است. در این میان، شفافیت در همه بخش های حکمرانی خوب به عنوان یک ضرورت مطرح است. پژوهش حاضر با بهره گیری از روش تحلیلی-توصیفی، در صدد بررسی شفافیت در جمهوری اسلامی ایران می باشد. بدین منظور، چهار شاخص وضعیت آزادی مطبوعات، شفافیت در توزیع قدرت، شفافیت اقتصادی و موانع و مشکلات ساختار حقوقی شفافیت تشریح گشت. نتایج تحلیل ها نشان داد که شفافیت در دوره ده ساله ی اول جمهوری اسلامی ایران از سال 1358 تا 1368 تحت تاثیر دو ویژگی وجود شرایط جنگی و حضور شخصیت کاریزمایی امام نتوانست مجال ظهور یابد. در دوره 1368 تا   1376نیز به دلیل تمرکز بر فعالیت های اقتصادی و شروع فرآیند رشد طبقه متوسط شفافیت نتوانست تحقق پبدا کند. در دوره ریاست جمهوری خاتمی علی رغم امید برای ایجاد شفافیت، اما این امر به دلیل ضعف جامعه مدنی و مقاومت قدرت سیاسی در مقابل آن تحقق پیدا نکرد. با پیروزی احمدی نژاد در انتخابات بازگشت به شعارهای انقلابی و خواسته های رادیکال عدالت طلبانه و استکبار ستیزانه، شفافیت به طور کلی به حاشیه رانده شد. آنچه در بررسی شفافیت در فاصله سالهای 1357 تا 1390 بررسی شد؛ نشان داد که در سالهای نخست به دلیل شرایط انقلابی و قبضه قدرت توسط انقلابیون شفافیت در محاق قرار گرفت و سپس ساختار نهادی و قانونی که در این سالها به تدریج آشکار شد نشان داد که سیستم سیاسی گرچه قائل به مردم سالاری است؛ اما به دلیل ضعف های نهادی و ساختاری نتوانسته است، شفافیت را تحقق بخشد.

Good Governance

&Good Governance or Favorable Governance& was originally created in the United Nations Charter and International Law and nurtured in the light of UN support. All definitions of governance represent a broader concept of government. The new use of the word includes three institutions of government, civil society and the private sector in addition to the state institution. The task of good governance is to co-operate and coordinate between these sectors. In the meantime, transparency is a must in all areas of good governance. The present study, using analytical-descriptive method, seeks to investigate transparency in the Islamic Republic of Iran with or without good governance.The results of the analysis showed that transparency could not emerge in the first ten years of the Islamic Republic of Iran from 1979 to 1989 due to the two characteristics of war conditions and the presence of Imam Khomeini’s charismatic personality. In the period from 1989 to 1997, transparency could not be realized because of focusing on economic activities and starting the process of growth of the middle class. During Khatami’s presidency, despite hopes for transparency, this was not achieved due to the weakness of civil society and the resistance of political power. With Ahmadinejad’s victory in the election, a return to revolutionary slogans and radical demands for justice and arrogance was taking place. What was observed in the study of transparency between 1977 and 2011 shows that because of the revolutionary conditions and the seizure of power by the revolutionaries, transparency was in place, and it has become increasingly clear that the political system, although committed to democracy, has failed to achieve transparency over the years due to institutional and structural weaknesses.