مطالعه اتنوبوتانی گیاه گل میمونی سازوئی (scrophularia striata boiss.) و گاوزبان (anchusa italica retz.) با استفاده از دانش سنتی

مطالعات اتنوبوتانی جهانی اطلاع از فرسایش شدید سنتی در سراسر جهان می دهند.مطالعه حاضر با هدف بررسی عمیق دانش دامداران شهرستان دره‌شهر استان ایلام در خصوص دو گونه گیاهی گل میمونی سازوئی و گاوزبان بود. بدین منظور از روش‌های مشاهده میدانی، مصاحبه نیمه‌ساختارمند و بازخورد جامعه با 57 دامدار باتجربه و آگاه دارای پروانه چرایی استفاده شد. نتایج نشان داد که دامداران از دانش عمیقی در خصوص جنبه‌های مختلف دو گیاه برخوردار بودند. این دانش دربردارنده تشریح خصوصیات مورفولوژیکی و گیاهشناسی، فنولوژی، زیستگاه شامل پراکنش جغرافیایی، خصوصیات اکولوژیکی و گونه‌های گیاهی همراه، خصوصیات علوفه‌ای، نحوه برداشت گیاه، خواص درمانی و عوارض جانبی بود. نتایج مطالعه نشان داد اصلی‌ترین خواص داروشناسی گونه گل میمونی سازوئی بر مبنای دانش سنتی دامداران در درمان سوختگی، رفع عفونت داخلی اندام تناسلی زنان و رفع عفونت به طور کلی و درمان جوش بود. این خواص برای گونه گاوزبان شامل اثر آرام‌بخشی و کاهش استرس و افسردگی بود. همچنین نتایج فرسایش دانش سنتی گیاهان دارویی ناشی از فوت سالخوردگان با تجربه در زمینه گیاهان دارویی و عدم علاقمندی نسل جدید به دانش سنتی را نشان داد. نوآوری این مطالعه در بررسی عمیق دانش سنتی دامداران در رابطه با ابعاد مختلف اتنوبوتانی در کنار خواص دارویی گیاهان است. ددر نتیجه گیری کلی باید بیان کرد که دانش سنتی دامداران از ظرفیت بالایی در ترکیب با دانش مدرن برخوردار بوده و برنامه ریزی و مدیریت باید در راستای حفظ تنوع فرهنگی به واسطه حفظ دانش سنتی باشد.

an ethnobotanical study of scrophularia striata boiss. and anchusa italica retz. using traditional knowledge

ethnobotanical studies report a severe erosion of traditional knowledge in the worldwide. medicinal plants and traditional medicine are a part of iranian culture that requires countless efforts to preserve and record this rich culture. the current study aimed at providing a deep assessment of pastoralists’ traditional knowledge in darreh shahr county at ilam province associated with scrophularia striata boiss. andanchusa italica retz. in this order, field observations, semi-structured interviews and community feedback methods were used with 57 knowledgeable and skilledlocal pastoralists with legal grazing license. in the field observations, the first author carried out the steps of searching, harvesting and processing the plant in themarginal pastures of farhadabad, fazelabad and golezard villages together with the livestock farmers. in the semi-structured interview, pre-determined items were used to explore the issue, however, in cases where the discussion about the type of medication was expanded, new questions were also used.in community feedback, after collecting and organizing the collected data, the correctness of the results was reviewed in two meetings (with four and six members,respectively) with knowledgeable people and people with knowledge of medicinal plants. the result showed that pastoralists had extensive knowledge with regard todifferent aspects of these two plant species. this knowledge included morphological and botanical characteristics, phenology, habitat properties including geographical distribution, ecology and companion plants, forage and fodder properties, harvestingapproaches, therapeutic properties and side effects. it was found through the findings that, based on traditional knowledge of pastoralists, the main therapeuticproperties of scrophularia striata boiss were treatment of burning injuries, internal infection of the female genital organs, the infection in general and acn. residents of darre shahr used the scrophularia striata boiss plant mainly to treat burns and vaginal infections.