مطالعه ای بر دانش بومی کشت، ریسندگی و بافندگی سنّتی پنبه مقدّس

ریسندگی و بافندگی سنّتی در پی اغنای نیازهای اقلیمی، مادی و معنوی اقوام مختلف شکل گرفته است. عموماً منابع طبیعی هر منطقه به عنوان مواد اولیه بوم‌آورد اولین گزینه جهت تولید دست‌بافته‌ها انتخاب می‌شوند. پژوهش پیش‌رو، به معرفی یک منبع گیاهی ارزشمند با نام «پنبه ملّه» که در ناحیه خُوسفِ خراسان جنوبی احیا و بازکشت شده است، می‌پردازد. پنبه مَلّه نوعی پنبه قهوه‌ای رنگ و نرم و لطیف است که به دلیل خاصیت گرمابخشی در موسم سرما از سوی ساکنان محلّی «خوش‌یُمن و مقدّس» شمرده می‌شود. هدف این نوشتار حفظ میراث فرهنگی ناملموس «شیوه کشت، ریسندگی و بافندگی سنّتی پنبه مَلّه» است. مهمترین پرسش این پژوهش آنست که چه تفاوت ساختاری مابین پنبه ملّه و سفید وجود دارد؟ جهت یافتن پاسخی شایسته به پرسش مذکور از آنالیزهای متداول شناسایی ftir و xrd استفاده شده است. روش پژوهش نیز به شیوه مطالعات میدانی، مصاحبه با افراد خبره و گردآوری اطلاعات بر اساس کتب و مستندات کتابخانه‌ای است. نتایج نشان می‌دهند که شیوه کشت پنبه ملّه مشابه پنبه سفید است، اما به دلیل داشتن درصد الیاف کوتاه بیشتر امکان ریسندگی و بافندگی آن به روش کاملاً دستی و سنّتی امکانپذیر است.

a study on the indigenous knowledge of cultivation, spinning, and traditional weaving of holy cotton

1. introduction the most important necessities of early man for survival were protection of the bodyagainst heat and cold and access to water and food. from the past to the present, cotton has been one of the valuable plant resources that has always been used in the preparation of clothes, underlays, blankets, etc. cotton was widely used in different areas of ancient iran such as harat, neishabur, tabaristan, etc; as far as, jean chardin's travelogue mentions the existence of vast cotton fields in the safavid era.today, cotton is referred to as white gold due to its efficiency and high value in the preparation of offering textiles for religious holidays, covering the deceased, military industries, food and traditional medicine.this study is focused on a special variety of cotton called malleh cotton, which ismore than 300 years old and is being revived in the khosf city of south khorasan province in the east of iran. malleh cotton, which is also called sorkhcheh in the local language, is a type of brown cotton that is highly valued and sacred among the native residents. the residents of khosf consider malleh cultivation as auspicious and use it to weave mosque curtains, rugs, janmaz, tents, mats for blessed places, and tablecloths.since cotton cultivation requires a lot of water, with the decrease in regional water, the lack of prosperity of the agricultural profession, and the policy of replacing thecultivation of strategic and water-deficient crops such as barberry, jujube, and saffron in south khorasan province, the sustainability of the malleh cottoncultivation has been jeopardized. for this reason, it is necessary to introduce this special type of cotton plant, the method of cultivation, spinning, traditional weaving,its structural characteristics, and its sanctity reason among the native residents.