تحلیل و طبقه بندی موضوعی انواع نقش در سوزن دوزی بلوچ براساس اسلوب هنرهای سنتی

سوزن‌دوزی بلوچ، صورت برجسته‌ای از هنرهای سنتی است که با استان سیستان و بلوچستان، به‌ویژه نواحی سرحد و مکران تناسب پیدا می‌کند. هدف این مقاله، طبقه‌بندی نقوش اصیل و پرکاربرد در بلوچی‌دوزی جهت دستیافتن به معانی نمادین آنهاست. بدین قیاس پرسش آن است: چگونه می‌توان با نظر به اسلوب هنرهای سنتی، نسبت به تحلیل و طبقه‌بندی موضوعی نقش در سوزن‌دوزی بلوچ اقدام نمود؟ با این نگاه، پژوهش پیش‌رو به شیوة توصیفی تحلیلی و با نظر به اطلاعات میدانی (مبتنی بر مشاهده و مصاحبه) و البته مطالعات اسنادی (فیش‌برداری و تصویرخوانی) به شیوة نمونه‌گیری احتمالی از نقوش سوزن‌دوزی بلوچ شکل گرفت و تحلیل داده‌ها بر مبنای طبقه‌بندی موضوعیِ برآمده از اسلوب هنرهای سنتی دنبال شد. نتیجة پژوهش در چهل و چهار نقش نشان داد: نقوش سوزن‌دوزی بلوچ بر مبنای طبقه بندی موضوعی هنرهای سنتی ایران قابل تقسیم هستند. نقوشی که در عین حال که اغلب به صورت تجریدی و با اشکال شکسته و هندسی تصویر می‌شوند، بر صور و اجزاء انسانی، جانوری، گیاهی و جمادی همچون زیورآلات، اشیاء مصرفی زندگی و مکان‌ها دلالت می‌کنند و واقعیت زندگی مردم بلوچ، اعتقادات و باورهای ایشان را به تصویر درمی‌آورند.

analysis and thematic classification of motifs in baluchi needlework based on the iranian traditional arts model

associated with sistan and baluchestan province in iran, specifically sarhad and makran, baluchi needlework is a prominent form of traditional arts. the purpose of this study was to classify original and frequent motifs found in baluchi duzi (baluchi embroidery) to discover their symbolic meanings. the central question was how could the motifs in baluchi needlework be analyzed and thematically classified according to the iranian traditional arts model. in this descriptive analytical study, probability sampling was utilized to select baluchi needlework motifs through field research (observation and interview based) and library research (indexing and image analysis). the data were analyzed by thematic classification derived from the iranian traditional arts model. examination of forty four motifs demonstrated that baluchi needlework motifs are geometrical in the main that can be classified into signify human, animal, plant and object (such as jewelry, everyday items, and places) shapes and components. these represent the realities of the baluchis’ life and beliefs.