مطالعه ای بر انعکاس دانش رنگ شناختی اقوام بلوچ در دست بافته های سنّتی شان

عنصر «رنگ» در یک اثر هنری قادر است افکار و احساسات عمیق انسانی را که ممکن است با چشم دیده نشوند، به زیبایی بیان کند. بنابراین، نحوه انتخاب و همنشینی فام های رنگی در یک اثر هنری می تواند پرده از احساسات، آرزوها و آلام خالق آن اثر بردارد. بر این اساس، ارزیابی پالتهای رنگی آثار هنری علاوه بر جنبه زیبایی شناسی می تواند پیرامون دانش رنگ شناختی خالق اثر و عوامل تاثیرگذار بر آن نیز رهنمون باشد. در این پژوهش، برای اولین بار پالتهای رنگی سه نمونه از دست بافته های سنّتی بلوچ با استفاده از روش دستگاهی طیف سنجی انعکاسی و تئوری رنگ ایتن مورد ارزیابی قرار گرفته اند. نتایج نشان میدهند که فامهای رنگی شناسایی شده در دستبافته ها به شیوه رنگرزی سنّتی و به کمک گیاهان رنگده بومی (چَغَک، گل گز، ناش، رودنگ ...) بدست آمده اند. علاوه‌بر‌این، داده‌های طیف سنجی انعکاسی مُهر تاییدی بر دانش رنگ‌شناختی اقوام بلوچ است، چرا که پالت رنگی این دستبافته ها با گذر زمان از کمترین میزان تغییرات رنگ برخوردار بوده اند. از‌سویی‌دیگر، اکثر فام های رنگی موجود در این دستبافته ها از نوع فام‌های اولیه و ثانویه «گرم و خالص» هستند و اغلب از الگوهای هارمونی «مکمل و مشابه» ایتن پیروی می کنند.

a study on the reflection of color knowledge of baluch peoples in their traditional hand-woven

the color element in an artwork can beautifully describe deep human thoughts, emotions, and feelings that may not be seen with the eyes. therefore, the choice of the color palette type in an artwork can reveal the feelings, wishes, and pains of its creator. hence, assessing the color palettes of artworks can show the aesthetic aspect and the level of color knowledge of the creator of the work. in this research, the color palettes of three samples of traditional baluch handwoven have been evaluated for the first time using the instrumental method of reflective spectroscopy and itten’s color theory. the results show that the colors identified in the handwoven were obtained by the traditional dyeing method and using local dye plants (chaghak, gol-gaz, nash, rodang...). in addition, the colorimetric data confirm the color knowledge of the baluch people, because the color palette of these handwoven had the least amount of color changes over time. in addition, most of the colors used in these handwoven are warm and pure primary and secondary colors and they often follow itten’s contrast and similar harmony patterns.