جستاری بر اصول انتظام بصری در نقوش آثار سنگ صابونی جیرفت

این جستار بر آن است که برپایه مطالعات اسنادی و با هدف شناخت موقعیت هنر حوزه هلیل‌رود در تاریخ هنر‌های دیداری، به شناسایی، توصیف و تحلیل عوامل موثر در ایجاد انتظام بصری در آثار سنگ صابونی جیرفت بپردازد. نگارندگان تلاش دارند در جهت پاسخگویی این پرسش بر‌‌آیند که: هنرمند یا صنعتگر حوزه باستانی هلیل‌رود، وارث یا بانی کدام‌یک از تجربیات هنری بوده است؟ از آنجا که نقوش اجراشده بر روى این آثار در نهایت زیبایی، توازن، تناسب و تعادل طراحی و اجرا شده‌اند، می‌توان چنین انگاشت که سازندگان آن‌ها افزون بر آگاهی از کاربرد هنری خطوط و نقوش، از دانش و مبانی بصری نیز آگاه بوده‌اند. گویا طراح یا طراحان این آثار می توانسته اند با انتظام، ایجاد وضوح بصری، ترکیب آنها، به کارگیری صحیح و کنترل هر عنصر به عنوان متغیر؛ به یک فرم بصری زیبا و چشم نواز برسند. یافته‌ها نشان می‌دهد که مهندسی و فهم بصری عناصر در سطحِ اشیاء، در جهت تعامل ساختاری خط و نقش آن‌ها بوده و دستیابی به وحدت در آثار هنری از مهمترین اهداف ساخت آن‌ها بوده است. هنرمند/صنعتگر حوزه هلیل‌رود، شناختی نسبتاً روشن از کار خود به مثابه یک کار هنری داشته و سعی بر ایجاد رابطه بین طرح و زمینه، دورنما، ایجاد تنوع و ایستاگریزی با تکرار پیکره‌ها و عناصر کرده است. ضمن این‌که برخی جنبه‌های ابتدایی [و غیرپیشرفته] نظیر یکدستی در ابعاد پیکره‌ها، فقدان زنده‌نمایی، بافت و سادگی را می‌توان در آن‌ها مشاهده کرد.

a study on the principles of visual order in the designs of soapstone works in jiroftabstract

this paper aims to identify, describe and analyze the effective factors in creating visual order in jiroft soapstone works based on documentary studies and with the aim of identifying different types of painted works. accordingly, the authors try to answer the question with documentary studies and descriptive-analytical method in order to answer the question: artist or craftsman of halilrood archaeological site, heir or founder of which artistic experience? since the designs performed on these works are ultimately designed and executed in beauty, balance, fit and balance, it can be assumed that their creators, in addition to being aware of the artistic application of lines and designs, also have little knowledge of visual knowledge and basics in the field. findings show that engineering and visual understanding of elements at the level of objects, in the direction of structural interaction of their line and role, and achieving unity in works of art has been one of the most important goals of their construction. the artist / craftsman of halilrood has a relatively clear knowledge of his work as a work of art and has tried to create a relationship between design and background, perspective, diversity and statism by repeating figures and elements.