دانش بومی، معانی فرهنگی و مدیریت و بهره برداریِ آب در میان عشایر ایل قشقایی: یک مردم‌نگاری آب

اهمیت بحران‌ها و گفتمان محیط‌زیستی در چند دهه گذشته به شکل‌گیری مطالعات میان‌رشته‌ای در این حوزه منجر شده است و انسان‌‌شناسان با تلقی «فرهنگ» به مثابه فصل مشترک گفتمان محیط زیستی و انسان‌‌شناسی و همچنین با توجه به ماهیّت فرارشته‌ای و میان‌رشته‌ای پژوهشهای انسان‌شناختی اعضای ثابت‌قدم و کلیدی این نوع مطالعات محیط زیستی به ویژه در موضوع آب به شمار می روند.داده‌ها و شواهد این پژوهش کیفی از طریق روشهای میدان پژوهی از جمله مشاهده مشارکتی و مصاحبه قوم‌نگارانه در میان سه طایفه از ایل قشقایی در محدوده سه شهرستان کازرون و نورآباد ممسنی در ییلاق و شهرستان دژکرد در اقلید استان فارس گردآوری شده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد آب در میان عشایر ایل قشقایی نه فقط برای زندگی و پایداری زیست‌محیطی حیاتی است، بلکه آن از زوایای متعدد فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، روانی، حقوقی و جنسیتی نیز مهم است. معانی موجود درباره آب و چالش‌های آن با تاثیرپذیری از شرایط زیست‌محیطی منطقه، به مرور زمان دچار تحوّل شده است. بحرانی شدن وضعیت آب و تغییر در نوع مدیریت و بهره برداری از آب، هم تمامی ابعاد و سبک‌های زندگی عشایر قشقایی را متاثر را کرده است و هم معانی فرهنگی موجود درباره آب را تغییر داده است.

Local Knowledge, Cultural Meanings and Management of Water in Qashqai’s Nomad Groups of Iran: An Ethnography of Water

In the last few decades, the significance and emergence of environmental crises and discourses has led to the rise of a number of interdisciplinary studies and anthropologists, considering culture as the intersection of the environmental and the anthropological discourses, has addressed the environmental issues particularly water as the most vital element of the environment. In this view, water is at this time considered as one of the greatest challenges faced by the human societies in both natural resources and social justice. Anthropology with the holistic and interdisciplinary and environmentally sustainable approach, provides an appropriate ground for studying various aspects, cultural meanings and crises of water, as it is reflected in its subject, i.e. culture. This study was conducted using the ethnographic methods including ethnographic interviews, participatory observations and collective interviews among three clans of Qashqai nomad groups in Fars Province of Iran. The findings of this study reveals that for Qashqai’s people, water is vital not only for living and environmental sustainability and livelihood, but also it is important from a wide variety of cultural, political, economic, psychological, vacation, legal and genderrelated functions. Hence, Crisis in water has multiple implications for their live and for the cultural meanings of water.