قالی‌ طرح ناظم در فرآیند تغییر شیوه‌ی زندگی عشایر قشقایی از کوچ‌نشینی به اسکان مطالعه موردی : قالی‌های نقش ناظم بافت کانون‌های اسکان چشمه‌رحمان و گل‌افشان

این مقاله حاصل یک فعالیت میدانی و در ارتباط با قالی طرح ناظم قشقایی است که در کانون‌های اسکان چشمه‌رحمان و گلافشان در شهرستان سمیرم از توابع استان اصفهان، به انجام رسیده است. طرح ناظم یکی از برجسته‌ترین طرح‌ها در میان انواع طرح‌های رایج در نظام بافندگی قشقایی است که امروزه با رویکرد و ساختاری متفاوت از گذشته در جغرافیای قشقایی از استان فارس تا جنوب اصفهان(سمیرم) بافته می‌شود. روند اسکان و یکجانشین شدن ایل‌ و عشایر قشقایی منجر به تغییر شیوه‌ زندگی و تحول بنیادین در تولید کمی و کیفی، کاربرد و ساختار دست‌بافته‌های قشقایی به‌ویژه قالی طرح ناظم در بُعد فن‌شناختی و زیبایی‌شناختی شد. این ابعاد در پژوهش حاضر مورد بررسی و تحلیل قرارخواهد گرفت. نوع تحقیق بنیادین و روش تحقیق توصیفی تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات به‌طور غالب، میدانی است. یافته‌های تحقیق حاکی از این است که تغییر شیوه‌ زندگی از کوچ‌نشینی به اسکان(یکجانشینی) تاثیرات بنیادین و قابل توجهی را در روند تولید دست‌بافته‌های عشایری و به‌طور ویژه قالی‌های طرح ناظم داشته است. به‌گونه‌ای که فرآیند ذهنی‌بافی جای خود را به بافت از روی نقشه و الگو‌های شطرنجی دادهاست. اندازه قالی طرح ناظم نسبت به گذشته کوچک‌تر شده و عناصر ساختار اصلی طرح (فضای محراب‌گون، نیم‌سروها، درخت هزارگلگُلدان مرکزی و گل‌ و برگ‌های افشان شده و شکل نعلبکی) دچار تغییرات اساسی شده‌است. تنوع رنگی به مدد حضور رنگ‌های شیمیائی نسبت به طرح قدیم، بیش‌تر شده‌است.

Nazim design of Qashqai Carpet in the process of changing lifestyle Qashqai nomads from migration to settlementcase study : nazim design of carpet producing Cheshmeh Rahman and Golafshan camps

This article is the result of a field activity and is associated with the carpet of Qashqai’s Nazem design. which has been completed in the camps of Cheshmeh Rahman and Gol Afshan in the city of Semirom in Isfahan province. the nazem design is one of the most prominent designs among the various types of designs in qashqai architecture which is woven today with a different approach and structure from the past in the qashqai geography from Fars province to south of Isfahan (Semirom).the process of settlement of qashqai tribes leads to a change in lifestyle and fundamental changes in quantitative and qualitative production, application and structure of qashqai woven, in particular the carpet of the nazem design in the technological dimension and aesthetic dimension.these dimensions will be investigated and analyzed in this study. the type of research is fundamental and research method is descriptiveanalytical.the way information is gathered is predominantly fieldwork. findings of the research indicate is that lifestyle changes from nomad to settlement have a great influence on the production of nomadic wool and especially the carpets of the nazim design. so that the weaving the mental process have given Place herself to weave by pattern and raster map. the size of the carpet of nazem design is smaller than the past and elements of the original structure of the design (altar like space, half cedars,tree of thousand flowers central of flower pot and flowers and leaves spread and saucer shape) has undergone fundamental changes.