ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه‌ای در کارکنان آموزشی دانشگاه علوم ‫پزشکی اردبیل: یک مطالعه آمیخته

زمینه و هدف: سلامت به عنوان یک مسئله و بحث جهانی مطرح بوده و سازمان‌ها می‌کوشند تا سلامت کارکنان خود را بهبود بخشند. یکی از این راهکارها، تقویت شیوه کسب اطلاعات معتبر مربوط به سلامت از طریق رسانه‌های اجتماعی است. با توجه به اینکه، دانشگاه‌های علوم پزشکی باید بیشتر در زمینه ارتقای سلامت کارکنان خود کوشا باشند، مطالعه حاضر با هدف ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه‌ای در کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل در سال 1401 انجام گرفت.روش کار: این پژوهش از نوع آمیخته اکتشافی به روش کمی- کیفی است. جامعه آماری در بخش کیفی، اساتید و مدیران دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند که با روش نمونه گیری هدفمند از نوع گلوله برفی انتخاب شدند و در بخش کمی، 234 نفر از کارکنان آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اردبیل بودند که با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده‌ها در بخش کیفی مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در بخش کمی پرسشنامه تهیه شده با استفاده از نتایج بخش کیفی بود. برای تحلیل داده‌های کیفی از روش گراندد تئوری به روش کدگذاری استراوس و کوربین و برای تحلیل داده های کمی از آمار توصیفی و استنباطی استفاده گردید. یافته ها: در مرحله کیفی 8 مقوله اصلی و 44 مقوله فرعی شناسایی شد که در قالب مدل پارادایمیک شامل 6 بعد؛ شرایط علّی (خصوصیات فردی و بستر خانوادگی، شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و ارزیابی نقّادانه محتوای رسانه)، شرایط زمینه ای (زیرساخت های ارتقای سواد رسانه‌ای)، پدیده محوری (ارتقای سواد رسانه ای)، راهبردها و اقدامات (ایجاد محیط یادگیرنده و مشارکت کارکنان)، شرایط مداخله گر (فقدان پذیرش رسانه‌های نوین در بین کارکنان) و در نهایت پیامدها (ارتقای سلامت عمومی) است. در مرحله کمّی برازش و توان پیش بینی مدل تایید شد. همه ابعاد در ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه ای معنی دار بودند و در نهایت عوامل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه ای اولویت بندی گردیدند و بر این اساس مدل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه ای اعتباریابی شد. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش نتیجه گرفته می شود استقرار مدل ارتقای سلامت مبتنی بر سواد رسانه ای در دانشگاه علوم پزشکی اردبیل می تواند منجر به ارتقای سلامت عمومی برای کارکنان آموزشی دانشگاه گردد که نتایج آن بهبود شیوه زندگی و رفتارهای بهداشتی، افزایش قابلیت‌های سلامت فردی، ایجاد و گسترش خدمات سلامتی، استقرار عدالت اجتماعی و توانمندسازی افراد و ارتقای کیفیت و نحوه ارائه خدمات است.  

health promotion based on media literacy among the educational staff of ardabil university of medical sciences: a mixed study

background & aim: health is a global issue and debate, and organizations are trying to improve the health of their employees. one of these solutions is to strengthen the method of obtaining reliable information related to health through social media. considering that medical universities should be more diligent in improving the health of their employees, the present study was conducted with the aim of promotion health based on media literacy in the educational staff of ardabil university of medical sciences in 2022.methods: this research is of mixed exploratory type with quantitative-qualitative method. in the qualitative part, the statistical population was the professors and managers of ardabil university of medical sciences, who were selected by a purposeful snowball sampling method, and in the quantitative part, there were 234 educational staff of ardabil university of medical sciences, who was selected by a simple random sampling method. the data collection tool in the qualitative part was a semi-structured interview, and in the quantitative part, a questionnaire was prepared using the results of the qualitative part. for qualitative data analysis, grounded theory method was used by strauss and corbin coding method, and descriptive and inferential statistics were used for quantitative data analysis.results: in the qualitative stage, 8 main categories and 44 sub-categories were identified, which in the form of a paradigmatic model includes 6 dimensions; causal conditions (individual characteristics and family background, environmental, social and economic conditions of society and critical evaluation of media content), background conditions (infrastructures for promoting media literacy), central phenomenon (promoting media literacy), strategies and measures (creation of learning environment and employee participation), intervening conditions (lack of acceptance of new media among employees) and finally consequences (improvement of public health). the results of the quantitative part also showed that the items that are considered to measure the main categories have sufficient validity and the relationships between the main meaningful categories and the model have good fit and predictive power.conclusion: based on the findings of the research, it is concluded that the establishment of the health promotion model based on media literacy in ardabil university of medical sciences can lead to the improvement of general health for the educational staff of the university, the results of which are the improvement of lifestyle and health behaviors, increase the capabilities of personal health are the creation and expansion of health services, the establishment of social justice and the empowerment of people, and the improvement of the quality and way of providing services.