مقایسه اثربخشی دو روش ذهن‌آگاهی طرح‌واره محور و مراقب محور بر پریشانی روان‌شناختی و بار مراقبتی در مراقبین بیماران مبتلا به دمانس

زمینه و هدف: فرآیند تنش‌زا و مزمن مراقبت از بیماران مبتلا به دمانس، فرایندی طولانی است که فشار مراقبتی بسیاری به دنبال دارد؛ بنابراین پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی دو روش ذهن‌آگاهی طرح‌واره محور و مراقب محور بر پریشانی روان‌شناختی و بار مراقبتی در مراقبین بیماران مبتلا به دمانس انجام شد.روش کار: این پژوهش نیمه تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و پیگیری با یک گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری شامل مراقبین بیماران مبتلا به دمانس مراجعه‌کننده به کلینک‌های مغز و اعصاب دو بیمارستان کاشانی و خورشید شهر اصفهان در تابستان سال 1401 بود. از بین این مراقبین، تعداد 45 نفر با روش نمونه‌گیری در دسترس و با در نظر گرفتن ملاک‌های ورود و خروج انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل (15 نفر در هر گروه) قرار گرفتند. برای گروه‌های آزمایش، 8 جلسه‌ی 90 دقیقه‌ای ذهن‌آگاهی طرح‌واره محور و ذهن‌آگاهی مراقب محور اجرا شد. ابزار جمع‌آوری داده‌ها پرسشنامه‌های پریشانی روان شناختی داس و بار مراقبتی زاریت بود. داده‌ها از طریق تحلیل واریانس اندازه‌های مکرر و با استفاده از نرم‌افزار spss-23تجزیه‌وتحلیل شدند.یافته‌ها: نتایج نشان داد در متغیرهای پریشانی روان‌شناختی و بار مراقبتی، میانگین نمرات دو گروه آزمایش ذهن‌آگاهی طرح‌واره محور و مراقب محور و همچنین گروه کنترل در هر دو مرحله پس‌آزمون و پیگیری، به طور معنی‌داری متفاوت بود (0/05>p). با این حال، در مقایسه دو روش درمانی، تفاوت معنی‌داری بین میانگین نمرات متغیرهای مورد مطالعه در مراحل پس‌آزمون و پیگیری مشاهده نشد.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد با توجه به عدم تفاوت معنادار بین دو روش درمانی می‌توان از هر دو روش ذهن‌آگاهی طرح‌واره محور و مراقب محور در کاهش پریشانی روان‌شناختی و بار مراقبتی در مراقبین بیماران مبتلا به دمانس بهره گرفت.

a comparison of the effectiveness of schema-based and caregiver-centered mindfulness methods on psychological distress and burden in caregivers of patients with dementia

background & aim: the stressful and chronic process of caring for patients with dementia is a long process that imposes too much care burden. therefore, the present study was conducted with the aim of comparing the effectiveness of schema-based and caregiver-centered mindfulness methods on psychological distress and burden in caregivers of patients with dementia.methods: this semi-experimental research was conducted with a pre-test-post-test and follow-up design with a control group. the study population was the caregivers of patients with dementia who visited the neurology clinics of kashani and khurshid hospitals in isfahan during the summer of 1401. among these caregivers, 45 people were selected through convenient sampling while considering the inclusion and exclusion criteria. they were randomly divided into two experimental groups and a control group (15 people in each group). the two experimental groups completed eight 90-minute sessions of schema-based and caregiver-based mindfulness therapy separately. the data collection tools were dass psychological distress and zarit burden questionnaires. the data were analyzed using repeated measures analysis of variance by spss-23 software.results: the results showed that the mean scores of the psychological distress and burden were significantly different in the two groups of schema-based and caregiver-centered mindfulness and the control group in both the post-test and follow-up phases (p<0.05). however, in the comparison of the two treatment methods, the results indicated that the mean scores of the study variables in the post-test and follow-up phase in the two intervention groups did not show any significant difference.conclusion: the results showed that due to the lack of significant difference between the two treatment methods, schema-based and caregiver-centered mindfulness methods can be used to reduce psychological distress and burden in caregivers of patients with dementia.