بررسی کیفیت زندگی وابسته به سلامت در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 بر اساس سواد سلامت و خودکارآمدی: نقش واسطه ای فعالیت مراقبت از خود

زمینه و هدف: کیفیت زندگی، یکی از مهمترین شاخص های سلامت جسمی و روانی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 می‫باشد. هدف پژوهش حاضر تعیین الگوی ساختاری کیفیت زندگی بر اساس سواد سلامت و خودکارآمدی در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 با در نظرگرفتن نقش واسطه ای رفتارهای مراقبت از خود بود.روش کار: مطالعه حاضر یک پژوهش همبستگی بود که روی 300. نفر از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 مراجعه کننده به مراکز دولتی و خصوصی شهرهای تهران و مشهد انجام گرفت. نمونه ها با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و پرسشنامه های کیفیت زندگی (sf-36)، سواد سلامت (hls)، خودکارآمدی مرتبط با دیابت (dmses) و فعالیت های خودمراقبتی بیماران مبتلا به دیابت (sdsca) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از آمار توصیفی (شاخص های مرکزی و پراکندگی) و استنباطی همبستگی پیرسون) و با کمک نرم افزارهای spss-25 و lisrel 8.80 تجزیه و تحلیل شدند.یافته ها: نتایج نشان داد که سواد سلامت، خودکارآمدی مرتبط با دیابت و فعالیت های خودمراقبتی با کیفیت زندگی وابسته به سلامت رابطه معنی دار دارند (p≤0/05). بر اساس نتایج تحلیل مسیر، متغیرهای سواد سلامت و خودکارآمدی مرتبط با دیابت تاثیر مستقیمی بر کیفیت زندگی وابسته به سلامت نداشتند، ولی تاثیر معنی دار خود را روی کیفیت زندگی وابسته به سلامت بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 به شکل غیرمستقیم و از طریق فعالیت های خودمراقبتی، اعمال می‫کردند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، براساس سواد سلامت و خودکارآمدی قابل پیش بینی است و همچنین مراقبت از خود نیز از طریق نقش میانجی اثر خود را اعمال می کند. سواد سلامت و خودکارآمدی می‫تواند نقش موثری در بهبود و همچنین پیش بینی کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 داشته باشد، همچنین فعالیت های مراقبت از خود، از عوامل مهم در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو بشمار می‫رود. علاوه بر این، پرداختن به فعالیت های مراقبت از خود می تواند زمینه را برای کاهش نشانگان روان شناختی ناشی از دیابت در بیماران مبتلا به دیابت فراهم کند که در نهایت می تواند منجر به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت شود. پزشکان و روان‫درمانگران برای افزایش سطح کیفیت زندگی بیماران مبتلا به دیابت، می‫توانند سواد سلامت و خودکارآمدی این بیماران را بهبود ببخشند.

Evaluation of HealthRelated Quality of Life in Patients with Type 2 Diabetes Based on HealthRelated Literacy and SelfEfficacy: Mediating Role of SelfCare Activity

Background & aim: Quality of life of patients with type 2 diabetes is one of the most important indicators of physical and mental health in these people. The aim of this study was to determine the structural pattern of healthrelated quality of life in patients with type 2 diabetes based on healthrelated literacy and selfefficacy by considering the mediating role of selfcare activity.Methods: The present study was a correlational study using path analysis method performed on 300 patients with type 2 diabetes referred to public and private medical centers in Tehran and Mashhad. Samples were selected using available sampling method and questionnaires of Quality of Life (SF36), Health Literacy (HLS), DiabetesRelated SelfEfficacy (DMSES) and Diabetes SelfCare Activities (SDSCA) were completed by them. Data were analyzed using descriptive statistics (central and dispersion indices) and inferential (Pearson correlation) using SPSS25 and LISREL 8.80 software.Results: The results of Pearson correlation test indicated that health literacy, diabetes related selfefficacy, and selfcare activities were significantly (p≤ 0.05) correlated to healthrelated quality of life. Furthermore, the results of path analysis revealed that diabetesrelated health literacy and selfefficacy had no direct effects on healthrelated quality of life, but had a significant indirect effect on the quality of healthrelated life of type 2 diabetes patients through selfcare activities.Conclusion: The results showed that the quality of life of patients with type 2 diabetes can be predicted based on health literacy and selfefficacy and also selfcare exerts its effect through a mediating role. Health literacy and selfefficacy can play an effective role in improving and also predicting the quality of life of patients with type 2 diabetes. Also, selfcare activities are important factors in patients with type 2 diabetes. In addition, engaging in selfcare activities can help reduce the psychological symptoms of diabetes in patients with diabetes, which can ultimately improve the quality of life of patients with diabetes. Physicians and psychotherapists can improve the health literacy and selfefficacy of patients with diabetes to increase their quality of life.