تجزیه و تحلیل انرژی و عملکردی گلخانه‌های تونلی و خورشیدی (با تاکید بر اصول طراحی سازه)

گلخانه خورشیدی با استفاده از انرژی خورشید به عنوان منبع اصلی گرما و کاهش تقاضای سوخت فسیلی در تولید محصولات خارج فصل مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این پژوهش بررسی جامعی در مورد طراحی، جنبه‌های انرژی و عملکردی محصول خیار در گلخانه خورشیدی و مقایسه با گلخانه‌ تونلی ارایه شده است. لذا به منظور بررسی دما و مقایسه میزان سوخت مصرفی، در مزرعه تحقیقاتی پژوهشگاه زابل دو سازه گلخانه تونلی و خورشیدی ساخته شد. نمونه‌گیری‌ها شامل مقایسه عملکرد محصول خیار، دمای گلخانه و میزان سوخت مصرفی، در دو سازه بود. نتایج به‌دست آمده نشان داد در گلخانه تونلی 10247 لیتر و گلخانه خورشیدی 4017 لیتر گازوئیل در بازه زمانی آذر تا اسفند ماه مصرف گردید که مجموعاً معادل 7/60 درصد صرفه‌جویی در مصرف سوخت است. اختلاف درجه حرارت بین داخل و خارج گلخانه خورشیدی در آذر ماه بیش از 10 درجه سانتی‌گراد بود و درجه حرارت داخل تقریبا ثابت بود. دمای داخل هر دو سازه از ساعت 8 صبح به‌سرعت رو به افزایش بود اما نوسانات دمایی در داخل گلخانه تونلی از ساعت 13 لغایت 16 در طول زمستان بیشتر بود. میزان عملکرد محصول گلخانه خورشیدی 30 کیلوگرم در متر مربع بود که از نظر عملکرد تفاوتی با گلخانه تونلی نداشت. بنابراین با توجه به نتایج تغییرات دمایی و مصرف سوخت، گلخانه خورشیدی کارآمدتر بود. پیشنهاد می‌گردد با به‌کارگیری تنها یک عدد مشعل و استفاده از لحاف پوششی، دمای داخل گلخانه خورشیدی به‌ترتیب حدود 10 و 20 درجه سانتی‌گراد گرمتر از گلخانه تونلی و محیط بیرون تامین شود.

energy and functional analysis of tunnel and solar greenhouses (with the emphasis on structural design)

the solar greenhouse uses solar energy as the main source of heat and reduces fossil fuel production in off season crops. in this research, a comprehensive review has been presented about the energy saving and yield aspects of cucumber in solar greenhouse and tunnel greenhouse. in order to evaluate temperature and fuel consumed, were built tunnel and solar greenhouses in research institute of zabol, iran. sampling included comparison of cucumber yield, greenhouse temperature and fuel consumption in two structures. the results showed that 10,247 and 4,017 liters of diesel were consumed in tunnel and solar greenhouse respectively from december to march, which is a 60.7% saving in fuel. the temperature difference between the inside and outside of the solar greenhouse in december was more than 10°c and the temperature inside was constant in this time. the inside temperature of both structures was increasing rapidly from 8:00 am, but the tunnel greenhouse inside temperature fluctuations were more from 1:00 pm to 4:00 pm during winter. the yield of the solar greenhouse was 30 kg m 2, which was not different with the tunnel greenhouse. therefore, according to the temperature changes curves and consumption fuel of two greenhouses, solar greenhouse was more efficient than the tunnel. it is suggested that by using only one heater and a cover, the temperature inside of solar greenhouse is approximately 10°c and 20°c warmer than the tunnel greenhouse and ambient respectively.