تحلیل ارجحیت ذهنی شالیکاران نسبت به کشت دوم پس از برنج در شهرستان رشت: کاربرد تحلیل سلسه مراتبی (ahp)

پژوهش حاضر با هدف تحلیل ارجحیت ذهنی شالیکاران نسبت به کشت دوم بعد از برنج در شهرستان رشت و با رویکردی تلفیقی (کمی – کیفی) انجام شد. جامعه آماری شامل 30 نفر از کشاورزان خبره این شهرستان بودند که با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. پایایی ابزار تحقیق با استفاده از آلفای کرونباخ و روایی آن توسط روایی سازه تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزارهای spss12 و expert choice11 انجام شد. یافته‌ها نشان داد که «عدم‌حمایت دولت برای تولید و فروش این نوع محصولات»، «عدم وجود مزارع الگویی موفق در کشت محصولات جایگزین با مدیریت دولت» و «عدم وجود بازار فروش مناسب برای این محصولات» به‌ترتیب با نسبت مقادیر 93، 90 و 73 درصد، مهم‌ترین عوامل بازدارنده تمایل کشاورزان به کشت دوم بودند. مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده نوع کشت نیز به‌ترتیب شامل درآمدزایی، هزینه تولید و بازار فروش محصولات تولیدی بودند. همچنین نتایج نشان داد، راتون و لوبیای محلی به‌ترتیب، بالاترین رتبه‌ها در ارجحیت ذهنی کشاورزان در کشت محصولات با در نظر گرفتن معیارهای درآمدزایی، بازار فروش و هزینه تولید را به‌دست آوردند، اما از نظر معیار کمبود آب و اشتغال، لوبیای محلی و علوفه در بالاترین رتبه‌های قرار گرفتند. در مجموع، نتایج نشان داد که راتون با ارزش وزنی بالای 0.453 از بیشترین اولویت برای قرار گرفتن در الگوی کشت دوم برخوردار بود و لوبیای محلی و علوفه با وزن‌های 0.353 و 0.078 در اولویت‌های بعدی قرار گرفتند. بر این اساس، اقداماتی چون طراحی الگوی کشت بهینه، خرید تضمینی، ایجاد مزارع الگویی و توسعه صنایع تبدیلی پیشنهاد می‌شود.

analyzing the mental preferences of paddy farmers towards post-rice crops in rasht county: the use of analytical hierarchy process (ahp)

the main objective of this quantitative‌qualitative research was to analyzing the mental preferences of paddy farmers towards second cultivation in rasht county. the statistical population of the study consisted of 30 progressive farmers in rasht county who were selected by purposive sampling technique. the collected data were analyzed by spss22 and expert choice11 softwares. the reliability and validity of the questionnaire was approved by calculating the cronbach’s alpha and construct validity.the findings showed that lack of government support for the production and sale of these products, lack of successful model farms in cultivating alternative crops under government management and lack of an appropriate market for these products» with a ratio of 93, 90 and 73%, were the most important barriers to farmers’ willingness to second cultivation, respectively. also, the most important factors determining the type of cultivation were revenue generation, production costs and market for products, respectively. the results showed that, ratoon and local beans were in the highest ranks in the farmers’ mental preferences in growing crops based on revenue generation, sales and production cost criteria, but in terms of water scarcity and employment criteria, local beans and forage were in the highest ranks, respectively. overall, the results showed that, ratoon with a weight value above 0.453 was in the first priority in second cropping pattern and local beans and forage (with 0.353 and 0.087 weights) were in the next priorities, respectively. designing an optimal cropping pattern, guaranteed purchase, establishing model farms and development of conversion industries are suggested.