ارزیابی اثربخشی سایت‌های جامع الگویی در طرح احیای اراضی استان‌های خوزستان و ایلام: کاربرد الگوی کریک پاتریک

یکی از موضوعات مهم در برنامه‌های ترویجی، ارزیابی اثربخشی است. بر این اساس، به‌منظور ارزیابی اثربخشی سایت‌های جامع الگویی طرح احیای اراضی استان‌های خوزستان و ایلام، از الگوی ارزیابی اثربخشی کریک پاتریک طی دو سال استفاده شد. جامعه آماری شامل اعضای این سایت‌ها (5000 =n) بودند که 453 نفر از آنها با استفاده از جدول نمونه‌گیری کرجسی و مورگان و روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع‌آوری داده‌ها در سطوح اول (واکنش) و سوم (رفتار) پرسشنامه و در سطح دوم (یادگیری) آزمون بود. سنجش روایی صوری پرسشنامه‌ها، از طریق پانل متخصصان انجام و قابلیت پایایی پرسشنامه‌ها نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ تایید شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار spss22 انجام شد. یافته‌های تحقیق در «سطح واکنش» نشان داد که رضایت پاسخگویان از بعد مدرس بالاتر از ابعاد سازماندهی و محتوا بود. همچنین، بیشترین رضایت در این مرحله مربوط به سایت‌های دامی و کمترین میزان مربوط به سایت‌های نخیلات بود. نتایج حاصل از سنجش «سطح یادگیری» نشان داد که تفاوت نمره بهره‌برداران در دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون دارای تفاوت معنی‌دار بود و نمره پس آزمون بیش از دو برابر نمره پیش آزمون بود. سنجش «سطح رفتار» بهره‌برداران نیز نشان داد که تکنیک‌های ارائه شده در زمینه «تغذیه» قابلیت استفاده بیشتری داشته است. همچنین، میزان رضایت پاسخگویان از آموزش‌های ارائه شده در سایت‌های نخیلات پایین‌تر از سایر سایت‌ها بود. بهطور کلی، میزان رضایت بهره‌برداران از فعالیت‌های ترویجی، مطلوب و میزان دانش و مهارت آنها پس از اجرای دوره‌ها به شکل قابل توجهی ارتقا یافته بود.

Evaluation of the Effectiveness of Model Sites in Land Reclamation Project in Khuzestan and Ilam Provinces: The Use of Kirkpatrick Model

One of the most important issues in the extension programs is evaluation of effectiveness.Accordingly, in order to evaluate the effectiveness of extension programs in the model sites, in Land Reclamation Project in Khuzestan and Ilam Provinces, Kirkpatrick evaluation model was used.The statistical population of the study consisted of the farmers in these sites (N= 5000), out of which 453 people determined as sample using Krejcie and Morgan sampling table and simple sampling technique. Questionnaire was the main tool of study in the first and third levels (Reaction and Behavior) and a test in the second level (Learning). The validity of the questionnaire was approved by the judgment of a panel of experts. In order to measure the reliability of the questionnaire, Cronbach Alpha coefficients were calculated for the main scales of the questionnaire.The data were analyzed by SPSSwin22 software.The findings revealed that respondents’ satisfaction with teacher was higher than organization and content dimensions.Also, the highest satisfaction was from livestock sites and the lowest from date palm sites.The results of measuring the learning level indicated that there was a significant difference between the scores of the farmers in the two stages of pretest and posttest and the posttest score was higher than the pretest score. The results of measuring the behavior level revealed that, Nutrition techniques were more usable than other techniques. In addition, respondents’ satisfaction with date palm sites was lower than other sites. Generally,farmers’ satisfaction with extension activities was appropriate and their knowledge and skills had been improved significantly.