تحلیل وضعیت خوشه‏های کسب و کار در بخش کشاورزی و توسعه آنها در ایران

خوشه کشاورزی به تراکم تولیدکنندگان و کسب و کارهای کشاورزی در یک زمینه فعالیتی گفته می‏شود که دارای مزیت و چالش‏های مشترک هستند و در منطقه جغرافیایی مشخصی مشغول فعالیت می‏باشند. توسعه خوشه‏های‏ کشاورزی به عنوان یک رویکرد کلیدی برای کمک به پیشبرد بخش کشاورزی در بسیاری از کشورها محسوب می‏شوند. این مطالعه با استفاده از روش تحلیل اسنادی، به دنبال پاسخ به سوالات زیر است: وضعیت خوشه‏های کسب و کار در ایران چگونه است؟ خوشه‏های کسب و کار کشاورزی در ایران چه جایگاهی دارند؟ شناسایی و توسعه خوشه‏های کسب و کار کشاورزی در ایران به چه صورت می‏باشد؟ ترویج و توسعه خوشه‏ها دارای مزایای زیادی است که از جمله آنها می‏توان به؛ افزایش بهره‏وری، سهولت دسترسی به منابع عمومی و اطلاعات، رشد سریع‏تر نوآوری، شکل‏گیری کسب و کارهای جدید، جذب سرمایه‏گذاران، کاهش هزینه‏ها، مدیریت بهتر مزرعه، دسترسی به بازار و بهبود بازاریابی و افزایش درآمد ذینفعان خوشه اشاره کرد. بررسی‏ها نشان داد که به رغم سابقه طولانی فعالیت بنگاه‏ها و کسب و کارهای کشاورزی در قالب خوشه در کشورهای توسعه یافته، در ایران این مبحث عملیاتی نشده است. در مجموع تاکنون بیش از 400 خوشه در زمینه‏ها و مناطق مختلف کشور شناسایی شده است که به خوشه کشاورزی به عنوان یک رسته جداگانه پرداخته نشده است. در ایران به منظور شناسایی و توسعه خوشه‏ها از مدل یونیدو استفاده می‏شود، در حالیکه خوشه‏ها اساساً الگوی توسعه‏ای درون‏زا هستند که با شرایط و ساختارهای اجتماعی و اقتصادی منطقه‏ای مبتنی هستند و نمی‏توان یک الگو را برای کل خوشه‏ها پیشنهاد کرد.