تحلیل ابعاد اجتماعی و فرهنگی کارآفرینی روستایی: ارایه دو مدل تحلیلی برای کارآفرینی روستایی بر اساس بازخوانی اندیشه های آگوست کُنت

در این مقاله که با رویکردی نظری به انجام رسیده؛ بر اساس بازخوانی و تحلیل انتقادی از افکار جامعه‌شناس فرانسوی، آگوست کُنت، مفاهیمی همچون جامعه صنعتی، سازماندهی معنوی و مفهوم دهش، دو مدل تحلیلی به منظور تبیین موثرتر پدیده کارآفرینی در روستاها، ارایه گردیده است. در مدل نخست، به استخراج و تفکیک سه پارادایم حاکم بر ادبیات و متون کارآفرینی پرداخته شده: رویکرد دایره المعارفی، رویکرد سنخ‌شناسی و رویکرد فرهنگیِ مبتنی بر بستر. رویکرد آخر مبتنی است بر مفاهیم جامعه صنعتی و معنویت سازمان‌دهنده در نظام فکری کُنت. در مدل دوم، سه گونه کارآفرینیِ زمینه‌مند و سازگار با محیط‌های روستایی، یعنی «کارآفرینی بوم‌شناختی»، «کارآفرینی مبتنی بر سرمایه اجتماعی» و «کارآفرینی اجتماعی» به عناصر و مولفه‌های تشکیل‌دهنده‌شان تجزیه شده‌اند. کارآفرینی اجتماعی با بهره‌گیری از مفهوم معنویت سازمان‌دهنده در تقابل با بسیاری کارآفرینی‌های غیرقانونی و کژکارکردهای آن قرار می‌گیرد. کارآفرینی بوم‌شناختی، ماحصل همنوایی بالا با اجتماع و هنجارهای نوشکوفای زیست‌محیطیِ آن است. درواقع این نوع از کارآفرینی درپی تعدیل اثرات مخرب ایده‌های کارآفرینانه و حاکم کردن اخلاق زیست‌محیطی بر آنهاست. و سرانجام، کارآفرینی مبتنی بر سرمایه اجتماعی، از رهگذر تعدیلی در نظریه جامعه‌شناختی مبادله اجتماعی جهت سازگار نمودن آن با مبحث کارآفرینی روستایی، درپی پیوند میان شبکه‌ها و تعاملات محلی روستا، دین و سنت، با معادلات اقتصادی است. هدف اصلی مقاله، تاکیدی است بر گذار از ادبیات کارآفرینی روستاییِ غالب که بیشتر در حوزه اقتصاد تعریف می‌شود؛ به گونه‌ای از کارآفرینی روستایی که بر بستری از عوامل اجتماعی و فرهنگی شکل می‌گیرد.