تاثیر روش‌های مکانیکی فرآوری بر خصوصیات رنگ و گرانروی صمغ کتیرا

صمغ کتیرا به‌عنوان یکی از محصولات صادراتی با ارزش منابع طبیعی ایران و استان اصفهان محسوب می‌شود. این محصول در صنایع غذایی و آرایشی بهداشتی به‌عنوان یک عامل تثبیت‌کننده، افزاینده گرانروی در امولسیون‌ها و فرمول‌های غذایی، دارویی و مواد آرایشی بهداشتی استفاده می‌شود. در تحقیق حاضر، تاثیر روش آسیاب کردن، نوع کتیرا و اندازه نهایی ذرات خردشده بر شاخص‌های کیفی کتیرا ارزیابی گردید. به این منظور با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی، تاثیرات روش آسیاب کردن در دو سطح یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای، نوع کتیرا در دو سطح نواری و ورقه‌ای و اندازه نهایی ذرات کتیرای آسیاب شده در سه سطح 2، 0.5 و 0.25 میلی‌متر در سه تکرار بر گرانروی و شاخص‌های رنگ ژل به‌عنوان دو عامل بسیار مهم در تعیین کیفیت صمغ کتیرا مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثرات هر سه عامل نوع کتیرا، مراحل آسیاب کردن و اندازه ذرات بر مقادیر گرانروی ژل کتیرا و خصوصیت های رنگ در سطح احتمال 1% معنی‌دار شد. مقادیر متوسط گرانروی کتیرای نواری 2680 سانتی‌پویز و کتیرای ورقه‌ای 510 سانتی‌پویز به دست آمد که نشان‌دهنده کیفیت و ارزش اقتصادی بیشتر کتیرای نوع نواری است. طبق نتایج، در هر دو نوع کتیرا، با کاهش اندازه نهایی ذرات به کمتر از 2 میلی‌متر، به‌خصوص در روش آسیاب کردن یک مرحله‌ای، گرانروی کتیرا کاهش یافت. بر اساس اندازه‌گیری فاصله اقلیدسی رنگ‌ها، اختلاف روشنایی رنگ کتیرای نوع نواری و ورقه‌ای، 11.67 واحد و اختلاف روشنایی رنگ کتیرا در یک و دو مرحله آسیاب کردن، 8.85 واحد به‌دست آمد. طبق نتایج کلی، مناسب‌ترین روش فرآوری کتیرا شامل استفاده از کتیرای نواری، آسیاب کردن در دو مرحله و تبدیل کتیرا به ذرات با اندازه 2 میلی‌متر است.